TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDAKİ 6502 SAYILI SON KANUN
(Resmi Gazetede Yayınlandığı Şekliyle)
07.11.2013 TARİHİNDE KABUL EDİLDİKTEN SONRA 28.11.2013 TARİHLİ RESMİ GAZETEDE YAYINLANAN ve 28.MAYIS.2014 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN, AVRUPA BİRLİĞİ KRİTERLERİNE UYGUN TÜKETİCİ HAKLARI İLE İLGİLİ KANUNDUR.
KANUN YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİNDE İLK TÜKETİCİ HAKLARI İLE İLGİLİ 4077 SAYILI KANUN ile BU KANUNDA GEREKLİ DEĞİŞİKLİKLERİ YAPAN 4822 SAYILI KANUN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILIŞTIR.
28 Kasım 2013 PERŞEMBE
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 28835
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
KANUN
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
TÜKETİCİNİN KORUNMASI
HAKKINDA KANUN
Kanun No. 6502 Kabul Tarihi: 7/11/2013
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; kamu yararına uygun olarak
tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu,
zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı,
tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin
kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların
oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Kanun, her türlü tüketici işlemi ile
tüketiciye yönelik uygulamaları kapsar.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Bakan: Gümrük ve Ticaret Bakanını,
b) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret
Bakanlığını,
c) Genel Müdür: Tüketicinin Korunması
ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürünü,
ç) Genel Müdürlük: Tüketicinin
Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğünü,
d) Hizmet: Bir ücret veya menfaat
karşılığında yapılan ya da yapılması taahhüt edilen mal sağlama dışındaki her
türlü tüketici işleminin konusunu,
e) İthalatçı: Kamu tüzel kişileri de dâhil
olmak üzere mal veya hizmetleri ya da bu malların hammaddelerini yahut ara
mallarını ticari veya mesleki amaçlarla ithal ederek satım, kira, finansal
kiralama veya benzeri bir yolla piyasaya süren gerçek veya tüzel kişiyi,
f) Kalıcı veri
saklayıcısı: Tüketicinin gönderdiği veya kendisine gönderilen bilgiyi, bu
bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde
kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan ve bu bilgiye aynen
ulaşılmasına imkân veren kısa mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD,
DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortamı,
g) Konut finansmanı kuruluşu: Konut
finansmanı kapsamında doğrudan tüketiciye kredi kullandıran ya da finansal
kiralama yapan bankalar ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu
tarafından konut finansmanı faaliyetinde bulunması uygun görülen finansal
kiralama şirketleri ve finansman şirketlerini,
ğ) Kredi veren: Mevzuatı gereği
tüketicilere kredi vermeye yetkili olan gerçek veya tüzel kişiyi,
h) Mal: Alışverişe konu olan; taşınır
eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda
kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri
maddi malları,
ı) Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de
dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da
hizmet sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
i) Satıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil
olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye mal sunan ya da mal
sunanın adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
j) Teknik düzenleme: 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere
İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunda yer alan
tanımı,
k) Tüketici: Ticari veya mesleki
olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
l) Tüketici işlemi:
Mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari
veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket
eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser,
taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de
dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlemi,
m) Tüketici örgütleri: Tüketicinin
korunması amacıyla kurulan dernek, vakıf veya bunların üst kuruluşlarını,
n) Üretici: Kamu tüzel kişileri de
dâhil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan mal ya da bu malların
hammaddelerini yahut ara mallarını üretenler ile mal üzerine markasını,
unvanını veya herhangi bir ayırt edici işaretini koyarak kendisini üretici
olarak gösteren gerçek veya tüzel kişiyi,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Genel Esaslar
Temel ilkeler
MADDE 4 – (1) Bu Kanunda yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen
sözleşmeler ile bilgilendirmeler en az on iki punto büyüklüğünde,
anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenir ve
bunların bir nüshası kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile
tüketiciye verilir. Sözleşmede bulunması gereken şartlardan bir veya
birkaçının bulunmaması durumunda, eksiklik sözleşmenin geçerliliğini
etkilemez. Bu eksiklik sözleşmeyi düzenleyen tarafından derhâl giderilir.
(2) Sözleşmede öngörülen koşullar,
sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine değiştirilemez.
(3) Tüketiciden; kendisine sunulan mal
veya hizmet kapsamında haklı olarak yapılmasını beklediği ve sözleşmeyi
düzenleyenin yasal yükümlülükleri arasında yer alan edimler ile sözleşmeyi
düzenleyenin kendi menfaati doğrultusunda yapmış olduğu masraflar için ek bir
bedel talep edilemez. Bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart
çıkaran kuruluşlar tarafından tüketiciye sunulan ürün veya hizmetlerde ise
tüketiciden faiz dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri
ile bunlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın görüşü alınarak bu Kanunun
ruhuna uygun olarak ve tüketiciyi koruyacak şekilde Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu tarafından belirlenir.
(4) Bu Kanunda düzenlenen sözleşmelere
istinaden tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin
bilgilerin, sözleşmenin eki olarak kâğıt üzerinde yazılı şekilde tüketiciye
verilmesi zorunludur. Uzaktan iletişim aracıyla kurulan sözleşmelerde ise, bu
bilgiler kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun şekilde verilir. Bu
bilgilerin tüketiciye verildiğinin ispatı sözleşmeyi düzenleyene aittir.
(5) Tüketicinin yapmış olduğu işlemler
nedeniyle kıymetli evrak niteliğinde sadece nama yazılı ve her bir taksit
ödemesi için ayrı ayrı olacak
şekilde senet düzenlenebilir. Bu fıkra hükümlerine aykırı olarak düzenlenen
senetler tüketici yönünden geçersizdir.
(6) Tüketici işlemlerinde, tüketicinin edimlerine
karşılık olarak alınan şahsi teminatlar, her ne isim altında olursa olsun adi
kefalet sayılır. Tüketicinin alacaklarına ilişkin karşı tarafça verilen şahsi
teminatlar diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmadıkça müteselsil kefalet
sayılır.
(7) Temerrüt hâli de dâhil olmak üzere,
tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanmaz.
(8) Bu Kanun tüm düzenlemeleri yönünden
katılım bankalarını da kapsar. Uygulama, kâr payı dikkate alınarak yapılır.
Tüketici sözleşmelerindeki haksız
şartlar
MADDE 5 – (1) Haksız şart; tüketiciyle müzakere edilmeden
sözleşmeye dâhil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve
yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine
dengesizliğe neden olan sözleşme şartlarıdır.
(2) Tüketiciyle akdedilen sözleşmelerde
yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüzdür. Sözleşmenin haksız şartlar
dışındaki hükümleri geçerliliğini korur. Bu durumda sözleşmeyi düzenleyen,
kesin olarak hükümsüz sayılan şartlar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi
yapmayacak olduğunu ileri süremez.
(3) Bir sözleşme şartı önceden
hazırlanmış ve standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine
etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul
edilir. Sözleşmeyi düzenleyen, bir standart şartın münferiden müzakere
edildiğini iddia ediyorsa bunu ispatla yükümlüdür. Sözleşmenin bütün olarak
değerlendirilmesinden standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu
sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün
müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını
engellemez.
(4) Sözleşme şartlarının yazılı olması
hâlinde, tüketicinin anlayabileceği açık ve anlaşılır bir dilin kullanılmış
olması gerekir. Sözleşmede yer alan bir hükmün açık ve anlaşılır olmaması veya
birden çok anlama gelmesi hâlinde; bu hüküm, tüketicinin lehine yorumlanır.
(5) Faaliyetlerini, kanun veya yetkili
makamlar tarafından verilen izinle yürütmekte olan kişi veya kuruluşların
hazırladıkları sözleşmelere de niteliklerine bakılmaksızın bu madde hükümleri
uygulanır.
(6) Bir sözleşme şartının haksızlığı;
sözleşme konusu olan mal veya hizmetin niteliği, sözleşmenin kuruluşunda var
olan şartlar ve sözleşmenin diğer hükümleri veya haksız şartın ilgili olduğu
diğer bir sözleşmenin hükümleri dikkate alınmak suretiyle sözleşmenin kuruluş
anına göre belirlenir.
(7) Sözleşme şartlarının haksızlığının
takdirinde, bu şartlar açık ve anlaşılır bir dille yazılmış olmak koşuluyla,
hem sözleşmeden doğan asli edim yükümlülükleri arasındaki hem de mal veya
hizmetin piyasa değeri ile sözleşmede belirlenen fiyat arasındaki dengeye
ilişkin bir değerlendirme yapılamaz.
(8) Bakanlık, genel olarak kullanılmak
üzere hazırlanmış sözleşmelerde yer alan haksız şartların, sözleşme
metinlerinden çıkarılması veya kullanılmasının önlenmesi için gerekli
tedbirleri alır.
(9) Haksız şartların tespit edilmesi ve
denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile sınırlayıcı olmamak üzere haksız
şart olduğu kabul edilen sözleşme şartları yönetmelikle belirlenir.
Satıştan kaçınma
MADDE 6 – (1) Vitrinde, rafta, elektronik ortamda veya açıkça
görülebilir herhangi bir yerde teşhir edilen malın, satılık olmadığı
belirtilen bir ibareye yer verilmedikçe satışından kaçınılamaz.
(2) Hizmet sağlamaktan haklı bir sebep
olmaksızın kaçınılamaz.
(3) Ticari veya mesleki amaçlarla
hareket edenler; aksine bir teamül, ticari örf veya adet ya da haklı bir
sebepyoksa; bir
mal veya hizmetin satışını o mal veya hizmetin, kendisi tarafından belirlenen
miktar, sayı, ebat gibi koşullara ya da başka bir mal veya hizmetin satın
alınması şartına bağlayamaz.
(4) Bakanlık ve belediyeler, bu madde
hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlidir.
Sipariş edilmeyen mal veya hizmetler
MADDE 7 – (1) Sipariş edilmeyen malların gönderilmesi ya da hizmetlerin
sunulması durumunda, tüketiciye karşı herhangi bir hak ileri sürülemez. Bu
hâllerde, tüketicinin sessiz kalması ya da mal veya hizmeti kullanmış olması,
sözleşmenin kurulmasına yönelik kabul beyanı olarak yorumlanamaz. Tüketicinin
malı geri göndermek veya muhafaza etmek gibi bir yükümlülüğü yoktur.
(2) Bir mal veya hizmetin sipariş
edildiğini iddia eden bu iddiasını ispatla yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ayıplı Mal ve Hizmetler
BİRİNCİ BÖLÜM
Ayıplı Mallar
Ayıplı mal
MADDE 8 – (1) Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış
olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması
gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
(2) Ambalajında,
etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer
alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından
bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan;
muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak
beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik
eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.
(3) Sözleşmeye konu olan malın,
sözleşmede kararlaştırılan süre içinde teslim edilmemesi veya montajının
satıcı tarafından veya onun sorumluluğu altında gerçekleştirildiği durumlarda
gereği gibi monte edilmemesi sözleşmeye aykırı ifa olarak değerlendirilir.
Malın montajının tüketici tarafından yapılmasının öngörüldüğü hâllerde,
montaj talimatındaki yanlışlık veya eksiklik nedeniyle montaj hatalı
yapılmışsa, sözleşmeye aykırı ifa söz konusu olur.
Ayıplı maldan sorumluluk
MADDE 9 – (1) Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak
tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür.
(2) Satıcı, kendisinden kaynaklanmayan
reklam yoluyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve haberdar
olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan açıklamanın
içeriğinin satış sözleşmesinin akdi anında düzeltilmiş olduğunu veya satış
sözleşmesi kurulma kararının bu açıklama ile nedensellik bağı içinde
olmadığını ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz.
İspat yükü
MADDE 10 – (1) Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya
çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın
ayıplı olmadığının ispatı satıcıya aittir. Bu karine, malın veya ayıbın
niteliği ile bağdaşmıyor ise uygulanmaz.
(2) Tüketicinin, sözleşmenin kurulduğu
tarihte ayıptan haberdar olduğu veya haberdar olmasının kendisinden
beklendiği hâllerde, sözleşmeye aykırılık söz konusu olmaz. Bunların
dışındaki ayıplara karşı tüketicinin seçimlik hakları saklıdır.
(3) Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine
ya da ambalajına, üretici, ithalatçı veya satıcı tarafından tüketicinin
kolaylıkla okuyabileceği şekilde malın ayıbına ilişkin açıklayıcı bilgiyi
içeren bir etiket konulur. Bu etiketin tüketiciye verilmesi veya ayıba
ilişkin açıklayıcı bilginin tüketiciye verilen fatura, fiş veya satış belgesi
üzerinde açıkça gösterilmesi zorunludur. Teknik düzenlemesine uygun olmayan
ürünler ise hiçbir şekilde piyasaya arz edilemez. Bu ürünlere, Ürünlere
İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun ve ilgili
diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
Tüketicinin seçimlik hakları
MADDE 11 – (1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda
tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu
bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında
satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği
takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını
isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir
misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin
tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
(2) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız
misli ile değiştirilmesi hakları üretici veya ithalatçıya karşı da
kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine getirilmesi konusunda satıcı,
üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra
ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
(3) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız
misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde
getirecek olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında
bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tayininde
malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın
tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
(4) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız
misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin
satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş
günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine
getirilmesi zorunludur. Ancak, bu Kanunun 58 inci maddesi uyarınca çıkarılan
yönetmelik eki listede yer alan mallara ilişkin, tüketicinin ücretsiz onarım
talebi, yönetmelikte belirlenen azami tamir süresi içinde yerine getirilir.
Aksi hâlde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
(5) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya
ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu
bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade
edilir.
(6) Seçimlik hakların kullanılması
nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine
getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile
birlikte 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar
Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
Zamanaşımı
MADDE 12 – (1) Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre
belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya
çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık
zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda
taşınmazın teslim tarihinden itibaren beş yıldır.
(2) Bu Kanunun 10 uncu maddesinin
üçüncü fıkrası saklı olmak üzere ikinci el satışlarda satıcının ayıplı maldan
sorumluluğu bir yıldan, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda ise üç
yıldan az olamaz.
(3) Ayıp, ağır kusur ya da hile ile
gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Ayıplı Hizmetler
Ayıplı hizmet
MADDE 13 – (1) Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya
taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken
özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.
(2) Hizmet sağlayıcısı tarafından
bildirilen, internet portalında veya
reklam ve ilanlarında yer alan özellikleri taşımayan ya da yararlanma amacı
bakımından değerini veya tüketicinin ondan makul olarak beklediği faydaları
azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren
hizmetler ayıplıdır.
Ayıplı hizmetten sorumluluk
MADDE 14 – (1) Sağlayıcı, hizmeti sözleşmeye uygun olarak ifa
etmekle yükümlüdür.
(2) Sağlayıcı, kendisinden
kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan haberdar olmadığını ve
haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini veya yapılan açıklamanın
içeriğinin hizmet sözleşmesinin kurulduğu tarihte düzeltilmiş olduğunu veya
hizmet sözleşmesinin kurulması kararının bu açıklama ile nedensellik bağı
içermediğini ispatladığı takdirde açıklamanın içeriği ile bağlı olmaz.
Tüketicinin seçimlik hakları
MADDE 15 – (1) Hizmetin ayıplı ifa edildiği durumlarda tüketici,
hizmetin yeniden görülmesi, hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz
onarımı, ayıp oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme haklarından
birini sağlayıcıya karşı kullanmakta serbesttir. Sağlayıcı, tüketicinin
tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Seçimlik hakların
kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar sağlayıcı tarafından
karşılanır. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte Türk Borçlar
Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
(2) Ücretsiz onarım veya hizmetin
yeniden görülmesinin sağlayıcı için orantısız güçlükleri beraberinde
getirecek olması hâlinde tüketici bu hakları kullanamaz. Orantısızlığın
tayininde hizmetin ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara
başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar
dikkate alınır.
(3) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya
ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu
bedelin tümü veya bedelden indirim yapılan tutar derhâl tüketiciye iade
edilir.
(4) Ücretsiz onarım veya hizmetin
yeniden görülmesinin seçildiği hâllerde, hizmetin niteliği ve tüketicinin bu
hizmetten yararlanma amacı dikkate alındığında, makul sayılabilecek bir süre
içinde ve tüketici için ciddi sorunlar doğurmayacak şekilde bu talep
sağlayıcı tarafından yerine getirilir. Her hâlükârda bu süre talebin
sağlayıcıya yöneltilmesinden itibaren otuz iş gününü geçemez. Aksi takdirde
tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
Zamanaşımı
MADDE 16 – (1) Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede
daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı hizmetten sorumluluk, ayıp
daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, hizmetin ifası tarihinden itibaren iki
yıllık zamanaşımına tabidir.
(2) Ayıp, ağır kusur ya da hile ile
gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Tüketici Sözleşmeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Taksitle Satış
Taksitle satış sözleşmeleri
MADDE 17 – (1) Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya
sağlayıcının malın teslimi veya hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de
bedeli kısım kısım ödediği
sözleşmelerdir.
(2) Tüketicinin, kira süresi sonunda
bir malın mülkiyetini edinme zorunluluğunun bulunduğu finansal kiralama
sözleşmeleri hakkında da bu Bölüm hükümleri uygulanır.
(3) Taksitle satış sözleşmesi yazılı
olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan satıcı
veya sağlayıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine
olacak şekilde ileri süremez.
Cayma hakkı
MADDE 18 – (1) Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe
göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma
hakkına sahiptir.
(2) Cayma hakkının kullanıldığına dair
bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması
yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin
bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(3) Satıcı cayma süresi içinde malı
tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin
gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde tüketici cayma hakkını
kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile
hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını
kullanamaz.
(4) Tüketicinin satıcıyı bulduğu
finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı kullanılamaz.
Temerrüt
MADDE 19 – (1) Taksitle satış sözleşmelerinde
tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda, satıcı veya
sağlayıcı, kalan borcun tümünün ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu
hak ancak satıcı veya sağlayıcının bütün edimlerini ifa etmiş olması,
tüketicinin de kalan borcun en az onda birini oluşturan ve birbirini izleyen
en az iki taksidi veya kalan borcun en az dörtte
birini oluşturan bir taksidi ödemede temerrüde düşmesi hâlinde
kullanılabilir. Satıcı
veya sağlayıcının bu hakkı kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre
vererek muacceliyetuyarısında
bulunması zorunludur.
(2) Muaccel kılınan taksitlerin
hesaplanmasında faiz, komisyon ve benzeri masraflar dikkate alınmaz.
Erken ödeme
MADDE 20 – (1) Tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden
ödeyebileceği gibi vadesi gelmemiş bir ya da birden çok taksit ödemesinde de
bulunabilir. Her iki durumda da satıcı veya sağlayıcı, faiz veya komisyon
aldığı durumlarda ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve komisyon indirimini
yapmakla yükümlüdür.
Diğer hususlar
MADDE 21 – (1) Tüketicinin taşınır bir malın satış bedelini
önceden kısım kısım ödemeyi,
satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı tüketiciye teslim
etmeyi üstlendikleri ve ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan
sözleşmeler hakkında Türk Borçlar Kanununun ön ödemeli taksitle satış
hükümleri uygulanır.
(2) Sözleşmenin zorunlu içeriği,
tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı, erken
ödeme ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Tüketici Kredileri
Tüketici kredisi sözleşmeleri
MADDE 22 – (1) Tüketici kredisi sözleşmesi, kredi verenin
tüketiciye faiz veya benzeri bir menfaat karşılığında ödemenin ertelenmesi,
ödünç veya benzeri finansman şekilleri aracılığıyla kredi verdiği veya kredi
vermeyi taahhüt ettiği sözleşmeyi ifade eder.
(2) Kredi kartı sözleşmeleri, faiz veya
benzeri bir menfaat karşılığında, ödemenin üç aydan daha uzun süre
ertelenmesi veya benzer şekilde taksitle ödeme imkânı sağlanması hâlinde
tüketici kredisi sözleşmesi olarak değerlendirilir. Ancak bu durumda
uygulanacak faiz oranı kredi kartı sözleşmesi uyarınca belirlenen orandan
fazla olamaz.
(3) Tüketici kredisi sözleşmesi yazılı
olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan kredi
veren, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak
şekilde ileri süremez.
Sözleşme öncesi bilgilendirme
yükümlülüğü
MADDE 23 – (1) Kredi verenin ve varsa kredi aracısının,
tüketiciye, teklif ettikleri kredi sözleşmesinin koşullarını içeren sözleşme
öncesi bilgi formunu, sözleşmenin kurulmasından makul bir süre önce vermesi
zorunludur.
Cayma hakkı
MADDE 24 – (1) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe
göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden
cayma hakkına sahiptir.
(2) Kredi veren, cayma hakkı olduğu
konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Cayma
hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi içinde kredi
verene yöneltilmiş olması yeterlidir.
(3) Cayma hakkını kullanan tüketicinin
krediden faydalandığı hâllerde, tüketici, anaparayı ve kredinin kullanıldığı
tarihten anaparanın geri ödendiği tarihe kadar olan sürede tahakkuk eden
faizi en geç cayma bildirimini kredi verene göndermesinden sonra otuz gün
içinde geri öder. Bu süre içinde ödeme yapılmaması hâlinde tüketici
kredisinden cayılmamış sayılır. Faiz, akdî faiz
oranına göre hesaplanır. Tüketiciden, hesaplanan akdî faiz ve bir kamu kurum veya
kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenmiş olan masraflar dışında herhangi bir
bedel talep edilemez.
Faiz oranı
MADDE 25 – (1) Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde
faiz oranı sabit olarak belirlenir. Sözleşmenin kurulduğu tarihte belirlenen
bu oran tüketici aleyhine değiştirilemez.
(2) Tüketici kredisi sözleşmelerinde, akdî faiz, efektif yıllık faiz veya
kredinin toplam maliyetinin yer almaması durumunda, kredi tutarı faizsiz
olarak sözleşme süresinin sonuna kadar kullanılır. Efektif faiz oranı,
olduğundan düşük gösterilmişse, kredinin toplam maliyetinin hesaplanmasında
esas alınacak akdî faiz
oranı, düşük gösterilen efektif faiz oranına uyacak şekilde yeniden
belirlenir. Bu hâllerde ödeme planı, yapılan değişikliklere göre yeniden
düzenlenir.
Sözleşmede değişiklik yapılması
MADDE 26 – (1) Belirli süreli kredi sözleşmesinin şartları, tüketici aleyhine
değiştirilemez.
(2) Belirsiz süreli kredi
sözleşmelerinde faiz oranında değişiklik yapılması hâlinde, bu değişikliğin
yürürlüğe girmesinden otuz gün önce, tüketiciye kâğıt üzerinde veya kalıcı veri
saklayıcısı aracılığıyla yazılı olarak bildirilmesi zorunludur. Bu
bildirimde, yeni faiz oranının yürürlüğe girmesinden sonra yapılacak
ödemelerin tutarı, sayısı ile aralıklarının değişmesine ilişkin ayrıntılara
yer verilir. Faiz oranının artırılması hâlinde, yeni faiz oranı geriye dönük
olarak uygulanamaz. Tüketici, bildirim tarihinden itibaren en geç altmış gün
içinde borcun tamamını ödediği ve kredi kullanmaya son verdiği takdirde faiz
artışından etkilenmez.
Erken ödeme
MADDE 27 – (1) Tüketici, vadesi gelmemiş bir veya birden çok
taksit ödemesinde bulunabilir veya kredi borcunun tamamını erken ödeyebilir.
Bu hâllerde kredi veren, erken ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve diğer
maliyet unsurlarına ilişkin indirim yapmakla yükümlüdür.
Temerrüt
MADDE 28 – (1) Belirli süreli kredi sözleşmelerinde tüketicinin
taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda, kredi veren, borcun tamamının
ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak ancak kredi verenin bütün
edimlerini ifa etmiş olması, tüketicinin de birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi hâlinde
kullanılabilir. Kredi verenin bu hakkı kullanabilmesi için tüketiciye en az
otuz gün süre vererek muacceliyet uyarısında
bulunması zorunludur.
(2) Muaccel kılınan taksitlerin
hesaplanmasında faiz, komisyon ve benzeri masraflar dikkate alınmaz.
Sigorta yaptırılması
MADDE 29 – (1) Tüketicinin yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı
aracılığıyla açık talebi olmaksızın kredi ile ilgili sigorta yaptırılamaz.
Tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi hâlinde, istediği sigorta şirketinden
sağladığı teminat, kredi veren tarafından kabul edilmek zorundadır. Bu
sigortanın kredi konusuyla, meblağ sigortalarında kalan borç tutarıyla ve
vadesiyle uyumlu olması gerekir.
Bağlı krediler
MADDE 30 – (1) Bağlı kredi sözleşmesi; tüketici kredisinin münhasıran belirli bir
malın veya hizmetin tedarikine ilişkin bir sözleşmenin finansmanı için
verildiği ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik birlik oluşturduğu
sözleşmedir.
(2) Ekonomik birliğin varlığı;
a) Satıcı veya sağlayıcının tüketici
için krediyi finanse ettiği,
b) Üçüncü bir tarafça finanse edilmesi
durumunda, kredi verenin kredi sözleşmesinin imzalanması veya hazırlanması
ile ilgili olarak satıcı veya sağlayıcının hizmetlerinden yararlandığı,
c) Belirli bir mal veya hizmetin
verilmesinin kredi sözleşmesinde açıkça belirtildiği,
durumlarından en az birinin varlığı hâlinde kabul edilir.
(3) Tüketicinin mal veya hizmet
tedarikine ilişkin sözleşmeden cayması ve buna ilişkin bildirimin cayma
süresi içinde ayrıca kredi verene de yöneltilmesi hâlinde, bağlı kredi
sözleşmesi de herhangi bir tazminat veya cezai şart ödeme yükümlülüğü
olmaksızın sona erer.
(4) Bağlı kredilerde, mal veya hizmet
hiç ya da gereği gibi teslim veya ifa edilmez ise satıcı, sağlayıcı ve kredi
veren, tüketicinin satış sözleşmesinden dönme veya bedelden indirim hakkını
kullanması hâlinde müteselsilensorumludur. Tüketicinin bedelden indirim
hakkını kullanması hâlinde bağlı kredi de bu oranda indirilir ve ödeme planı
buna göre değiştirilir. Tüketicinin sözleşmeden dönme hakkını kullanması
hâlinde, o güne kadar yapmış olduğu ödemenin iadesi hususunda satıcı,
sağlayıcı ve kredi veren müteselsilen sorumludur.
Ancak, kredi verenin sorumluluğu; malın teslim veya hizmetin ifa edilmediği
durumlarda satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen
malın teslim veya hizmetin ifa edilme tarihinden, malın teslim veya hizmetin
ifa edildiği durumlarda malın teslim veya hizmetin ifa edildiği tarihten
itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir yıldır.
(5) Kredi veren ile satıcı veya
sağlayıcı arasında belirli bir malın veya hizmetin tedarikine ilişkin bir
sözleşme olmaksızın, tüketicinin kendisi tarafından belirlenen malın veya
hizmetin bedelinin kredi veren tarafından ödenmesi suretiyle kullandırılan
krediler bağlı kredi sayılmaz.
Diğer hususlar
MADDE 31 – (1) Belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir
hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması
durumunda, tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya
masraf talep edilemez. Bu hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması
hâlinde kredinin ödenmesi ile kapanır.
(2) Tüketicinin açık talimatı
olmaksızın, belirli süreli kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat
sözleşmesi yapılamaz.
(3) Kart çıkaran kuruluşlar,
tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil
etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır.
(4) Sözleşme öncesi bilgilendirme,
sözleşmenin zorunlu içeriği, kapsam dışı sözleşmeler, tüketici ile kredi
verenin hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı, erken ödeme, efektif yıllık
faizin hesaplanması, tüketici kredilerine ilişkin reklamların zorunlu
içeriği, fesih hakkının kullanılması, temerrüt, kredinin devri, bağlı kredi
ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Konut Finansmanı
Konut finansmanı sözleşmeleri
MADDE 32 – (1) Konut finansmanı sözleşmesi, konut edinmeleri
amacıyla; tüketicilere kredi kullandırılması, konutların finansal kiralama
yoluyla tüketicilere kiralanması, sahip oldukları konutların teminatı altında
tüketicilere kredi kullandırılması ve bu kredilerin yeniden finansmanı
amacıyla kredi kullandırılmasına yönelik sözleşmedir.
(2) Konut finansmanı sözleşmesi yazılı
olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan konut
finansmanı kuruluşu, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine
olacak şekilde ileri süremez.
Sözleşme öncesi bilgilendirme
yükümlülüğü
MADDE 33 – (1) Konut finansmanı kuruluşları, tüketiciye, konut
finansmanı sözleşmesinin koşullarını içeren sözleşme öncesi bilgi formunu,
sözleşmenin kurulmasından makul bir süre önce vermek zorundadır.
Temerrüt
MADDE 34 – (1) Tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi
durumunda konut finansmanı kuruluşu, kalan borcun tamamının ifasını talep
etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak ancak konut finansmanı kuruluşunun bütün
edimlerini ifa etmiş olması ve tüketicinin de birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede temerrüde düşmesi hâlinde
kullanılabilir. Konut finansmanı kuruluşunun bu hakkını kullanabilmesi için
tüketiciye en az otuz gün süre vererekmuacceliyet uyarısında bulunması gerekir.
(2) Muaccel kılınan taksitlerin
hesaplanmasında faiz, komisyon ve benzeri masraflar dikkate alınmaz.
(3) Finansal kiralama işlemlerinde, muacceliyet uyarısında verilen süre içinde
tüketicinin edimini yerine getirmemesi hâlinde, bu sürenin sona ermesini
takiben konut finansmanı kuruluşu kalan borcun tamamını ifa etme hakkını
kullanmak üzere konut finansmanı sözleşmesini feshettiği takdirde, konutu
derhâl satışa çıkarmakla yükümlüdür. Konut finansmanı kuruluşu satış
öncesinde konut için 6/12/2012 tarihli
ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca yetki verilmiş olan kişi veya
kurumlara kıymet takdiri yaptırır. Takdir edilen kıymet, satıştan en az on iş
günü önce tüketiciye bildirilir. Konut finansmanı kuruluşu takdir edilen
kıymeti dikkate alarak basiretli bir tacir gibi davranmak suretiyle konutun
satışını gerçekleştirir. Konutun satışından elde edilen bedelin, kalan borcu
aşması hâlinde aşan kısım tüketiciye derhâl ödenir. Konut finansmanına
yönelik finansal kiralama işlemlerinde 21/11/2012tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanununun 33
üncü maddesi uygulanmaz.
(4) Konutun satışının bu maddenin
üçüncü fıkrası kapsamında gerçekleştirilmesi ve varsa elde edilen bedelin
kalan borcu aşan kısmının tüketiciye ödenmesini takiben tüketici veya
zilyetliğin devredilmiş olması hâlinde zilyetliği elinde bulunduran üçüncü
şahıslar konutu tahliye etmekle yükümlüdür. Konutun tahliye edilmemesi
hâlinde konut sahibi, 9/6/1932 tarihli
ve 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun 26 ncı ve 27 nci maddeleri uyarınca tüketici veya
zilyetliği elinde bulunduran üçüncü şahıslar aleyhine icra yoluna
başvurabilir.
Bağlı krediler
MADDE 35 – (1) Bağlı kredi sözleşmesi; konut finansmanı kredisinin münhasıran
belirli bir konutun satın alınması durumunda bir sözleşmenin finansmanı için
verildiği ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik bir birlik
oluşturduğu sözleşmedir.
(2) Bağlı kredilerde, konutun hiç ya da
gereği gibi teslim edilmemesi nedeniyle tüketicinin bu Kanunun 11 inci
maddesinde belirtilen seçimlik haklarından birini kullanması hâlinde, satıcı
ve konut finansmanı kuruluşu müteselsilensorumludur. Ancak, konut finansmanı
kuruluşunun sorumluluğu; konutun teslim edilmemesi durumunda konut satış
sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen konut teslim
tarihinden, konutun teslim edilmesi durumunda konutun teslim edildiği
tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir
yıldır.
(3) Konut finansmanı kuruluşları
tarafından verilen kredilerin ipotek finansmanı kuruluşlarına, konut
finansmanı fonlarına veya ipotek teminatlı menkul kıymet teminat havuzlarına
devrolması hâlinde dahi, kredi veren konut finansmanı kuruluşunun sorumluluğu
devam eder. Krediyi devralan kuruluş bu madde kapsamında sorumlu olmaz.
(4) Konut finansmanı kuruluşu ile
satıcı arasında belirli bir konutun tedarikine ilişkin bir sözleşme
olmaksızın, tüketicinin kendisi tarafından belirlenen konutun bedelinin kredi
veren konut finansmanı kuruluşu tarafından ödenmesi suretiyle kullandırılan
krediler bağlı kredi sayılmaz.
Faiz oranı
MADDE 36 – (1) Kredilerde geri ödeme tutarlarının, finansal kiralama işlemlerinde
ise kira bedellerinin anaparayı aşan kısmı bu madde kapsamında faiz olarak
kabul edilir.
(2) Sözleşmede belirtilmek suretiyle
konut finansmanına yönelik kredilerde ve finansal kiralama işlemlerinde faiz
oranı sabit veya değişken olarak ya da aynı kredi için her iki yöntem esas
alınmak suretiyle belirlenebilir. Faiz oranının sabit olarak belirlenmesi
hâlinde, sözleşmenin kurulduğu tarihte belirlenen oran tarafların rızası
dışında değiştirilemez. Oranın değişken olarak belirlenmesi hâlinde ise,
başlangıçta sözleşmede belirlenen oran, dönemsel geri ödeme tutarı
başlangıçta sözleşmede belirlenen azami dönemsel geri ödeme tutarını aşmamak
koşuluyla ve sözleşmede belirlenecek yurt içinde veya yurt dışında genel
kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan endekslerden en düşük olanıbaz alınarak
değiştirilebilir. Oranların değişken olarak belirlenmesi hâlinde bu yöntemin
muhtemel etkileri konusunda tüketicilerin bilgilendirilmesi şarttır. Bu
amaçlarla kullanılabilecek referans faizler ve endeksler Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası tarafından belirlenir.
Erken ödeme
MADDE 37 – (1) Tüketici, vadesi gelmemiş bir veya birden çok
taksit ödemesinde bulunabileceği gibi, konut finansmanı borcunun tamamını
erken ödeyebilir. Bu hâllerde, konut finansmanı kuruluşu, erken ödenen
miktara göre gerekli tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirim
yapmakla yükümlüdür.
(2) Faiz oranının sabit olarak
belirlenmesi hâlinde, sözleşmede yer verilmek suretiyle, bir ya da birden
fazla ödemenin vadesinden önce yapılması durumunda, konut finansmanı kuruluşu
tarafından tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edilebilir. Erken ödeme
tazminatı gerekli faiz indirimi yapılarak hesaplanan ve tüketici tarafından
konut finansmanı kuruluşuna erken ödenen tutarın kalan vadesi otuz altı ayı
aşmayan kredilerde yüzde birini, kalan vadesi otuz altı ayı aşan kredilerde
ise yüzde ikisini geçemez. Oranların değişken olarak belirlenmesi hâlinde
tüketiciden erken ödeme tazminatı talep edilemez.
Sigorta yaptırılması
MADDE 38 – (1) Tüketicinin yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı
aracılığıyla açık talebi olmaksızın kredi ile ilgili sigorta yaptırılamaz.
Tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi hâlinde, istediği sigorta şirketinden
sağladığı teminat, konut finansmanı kuruluşu tarafından kabul edilmek
zorundadır. Bu sigortanın kredi konusuyla, meblağ sigortalarında kalan borç
tutarıyla ve vadesiyle uyumlu olması gerekir.
Diğer hususlar
MADDE 39 – (1) Konut finansmanı sözleşmesine ilişkin bir hesap
açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda,
tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf
talep edilemez. Bu hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde
kredinin ödenmesi ile kapanır.
(2) Tüketicinin açık talimatı
olmaksızın konut finansmanı sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat
sözleşmesi yapılamaz.
(3) Bu Bölüm hükümlerinin
uygulanmasında, konut yapı kooperatiflerinin gerçek kişi ortakları da
tüketici olarak kabul edilir.
(4) Sözleşme öncesi bilgilendirme,
tüketici ile konut finansmanı kuruluşunun hak ve yükümlülükleri, sözleşmenin
zorunlu içeriği, konut finansmanı reklamları, yeniden finansman, bağlı kredi,
temerrüt, erken ödeme ve yıllık maliyet oranının hesaplanması ile diğer
hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ön Ödemeli Konut Satışı
Ön ödemeli konut satış sözleşmeleri
MADDE 40 – (1) Ön ödemeli konut satış sözleşmesi, tüketicinin
konut amaçlı bir taşınmazın satış bedelini önceden peşin veya taksitle
ödemeyi, satıcının da bedelin tamamen veya kısmen ödenmesinden sonra taşınmazı
tüketiciye devir veya teslim etmeyi üstlendiği sözleşmedir.
(2) Tüketicilere sözleşmenin
kurulmasından en az bir gün önce, Bakanlıkça belirlenen hususları içeren ön
bilgilendirme formu verilmek zorundadır.
(3) Yapı ruhsatı alınmadan,
tüketicilerle ön ödemeli konut satış sözleşmesi yapılamaz.
Şekil şartı
MADDE 41 – (1) Ön ödemeli konut satışının tapu siciline tescil
edilmesi, satış vaadi sözleşmesinin ise noterde düzenleme şeklinde yapılması
zorunludur. Aksi hâlde satıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini
tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.
(2) Satıcı, geçerli bir sözleşme
yapılmış olmadıkça tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya
tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez.
Teminat
MADDE 42 – (1) Bakanlıkça projedeki konut adedi ya da projenin
toplam bedeli kriterine göre
belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için satıcının ön ödemeli konut
satışına başlamadan önce; kapsamı, koşulları ve uygulama esasları Hazine
Müsteşarlığınca belirlenen bina tamamlama sigortası yaptırması veya
Bakanlıkça belirlenen diğer teminat ve şartları sağlaması zorunludur.
(2) Bina tamamlama sigortası kapsamında
sağlanan tazminat, teminat ve benzeri güvenceler iflas veya tasfiye masasına
dâhil edilemez, haczolunamaz, üzerlerine ihtiyati tedbir ve ihtiyati
haciz konulamaz.
Cayma hakkı
MADDE 43 – (1) Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin
ve cezai şart ödemeksizin ön ödemeli konut satış sözleşmesinden cayma hakkına
sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde
satıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı, cayma hakkı konusunda
tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(2) Taşınmazın kısmen veya tamamen
bağlı krediyle alınması durumunda bağlı kredi sözleşmesi, sözleşmenin
kurulduğu tarihte hüküm doğurmak üzere bu maddede öngörülen cayma hakkı
süresi sonunda yürürlüğe girer. Konut finansmanı kuruluşu cayma hakkı süresi
içinde tüketiciden faiz, komisyon, yasal yükümlülük ve benzeri isimler
altında hiçbir masraf talep edemez.
(3) Satıcının aldığı bedeli ve
tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi iade ettiği tarihten itibaren,
tüketici on gün içinde edinimlerini iade eder.
Konutun teslimi
MADDE 44 – (1) Ön ödemeli konut satışında devir veya teslim süresi
sözleşme tarihinden itibaren otuz altı ayı geçemez. Kat irtifakının tüketici
adına tapu siciline tescil edilmesiyle birlikte zilyetliğin devri hâlinde de
devir ve teslim yapılmış sayılır.
Sözleşmeden dönme
MADDE 45 – (1) Ön ödemeli konut satışında, devir veya teslim
tarihine kadar tüketicinin herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme
hakkı vardır. Sözleşmeden dönülmesi durumunda satıcı; konutun satışı veya
satış vaadi sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal
yükümlülüklerden doğan masraflar ile sözleşme bedelinin yüzde ikisine kadar
tazminatın ödenmesini isteyebilir.
(2) Satıcı, yükümlülüklerini hiç ya da
gereği gibi yerine getirmezse tüketiciden herhangi bir bedel talep edemez.
Tüketicinin ölmesi veya kazanç elde etmekten sürekli olarak yoksun kalması
sebebiyle ön ödemeleri yapamayacak duruma düşmesi ya da sözleşmenin yerine
olağan koşullarla yapılacak bir taksitle satış sözleşmesinin konulmasına
ilişkin önerisinin satıcı tarafından kabul edilmemesi yüzünden sözleşmeden
dönülmesi hâllerinde tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemez.
(3) Sözleşmeden dönülmesi durumunda,
tüketiciye iade edilmesi gereken tutar ve tüketiciyi borç altına sokan her
türlü belge, dönme bildiriminin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren en geç
doksan gün içinde tüketiciye geri verilir. Satıcının aldığı bedeli ve
tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi iade ettiği tarihten itibaren,
tüketici on gün içinde edinimlerini iade eder.
Diğer hususlar
MADDE 46 – (1) Sözleşme öncesi bilgilendirme, sözleşmenin
zorunlu içeriği, tüketici ile satıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı ve
sözleşmeden dönme ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle
belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Diğer Tüketici Sözleşmeleri
İş yeri dışında kurulan sözleşmeler
MADDE 47 – (1) Satıcı veya sağlayıcı ile tüketici arasında;
a) Teklifin tüketici ya da satıcı veya
sağlayıcı tarafından yapılmasına bakılmaksızın iş yeri dışında, tarafların eş
zamanlı fiziksel varlığında kurulan,
b) Tarafların eş zamanlı fiziksel
varlığında tüketiciyle iş yeri dışında görüşülmesinin hemen sonrasında,
satıcı veya sağlayıcının iş yerinde ya da herhangi bir uzaktan iletişim
aracıyla kurulan,
c) Mal ve hizmetlerin tüketiciye
tanıtımı ya da satışı amacıyla satıcı veya sağlayıcı tarafından düzenlenen
bir gezi esnasında kurulan,
sözleşmeler iş yeri dışında kurulan sözleşmeler olarak kabul
edilir.
(2) İş yeri dışında kurulan
sözleşmeler, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş satıcı veya sağlayıcı
tarafından kurulur.
(3) Tüketicinin, iş yeri dışında
kurulan sözleşme ya da buna karşılık gelen herhangi bir öneri ile bağlanmadan
önce ayrıntıları yönetmelikte belirlenen hususlarda açık ve anlaşılır şekilde
bilgilendirilmesi zorunludur. Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin ispat
yükü satıcı veya sağlayıcıya aittir.
(4) İş yeri dışında kurulan sözleşmeler
yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir sözleşme kurmamış olan
satıcı veya sağlayıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin
aleyhine olacak şekilde ileri süremez. Satıcı veya sağlayıcı; tüketicinin
kendi el yazısı ile sözleşme tarihini yazmasını ve sözleşmeyi imzalamasını
sağlamak, sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek ve mal veya hizmeti
tüketiciye sunmakla yükümlüdür. Sözleşmenin tüketiciye teslim edildiğinin ve
mal veya hizmetin sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya aittir.
(5) Tüketici, on dört gün içinde
herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden
cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre
içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Cayma süresi
içinde satıcı veya sağlayıcı sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında
tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç
altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez. Satıcı veya sağlayıcı,
cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle
yükümlüdür. Tüketici, cayma süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle
meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.
(6) Satıcı veya sağlayıcının bu maddede
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket etmesi veya tüketiciyi cayma hakkı
konusunda gerektiği şekilde bilgilendirmemesi durumunda, tüketici cayma
hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda
bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.
(7) Sözleşmenin zorunlu içeriği, kapsam
dışı sözleşmeler, doğrudan satışlar, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak
ve yükümlülükleri, cayma hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü, teslimat, satış
yapacaklarda aranacak nitelikler ile diğer uygulama usul ve esasları
yönetmelikle belirlenir.
Mesafeli sözleşmeler
MADDE 48 – (1) Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile
tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin
uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde,
taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil
olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan
sözleşmelerdir.
(2) Tüketici, mesafeli sözleşmeyi ya da
buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce ayrıntıları
yönetmelikte belirlenen hususlarda ve siparişi onaylandığı takdirde ödeme
yükümlülüğü altına gireceği konusunda açık ve anlaşılır şekilde satıcı veya
sağlayıcı tarafından bilgilendirilir. Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin
ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya aittir.
(3) Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin
siparişinin kendisine ulaştığı andan itibaren taahhüt edilen süre içinde
edimini yerine getirir. Mal satışlarında bu süre her hâlükârda otuz günü
geçemez. Satıcı veya sağlayıcının bu süre içinde edimini yerine getirmemesi
durumunda tüketici sözleşmeyi feshedebilir.
(4) Tüketici, on dört gün içinde
herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden
cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre
içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya
sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat
etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde
bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı
değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir
yıl sonra sona erer. Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat
kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu
değildir.
(5) Oluşturdukları sistem çerçevesinde,
uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya
sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık edenler, bu maddede
yer alan hususlardan dolayı satıcı veya sağlayıcı ile yapılan işlemlere
ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi hâlinde bu bilgileri ilgili kurum,
kuruluş ve tüketicilere vermekle yükümlüdür. Ancak bu fıkra kapsamında
aracılık edenler, satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları sözleşmeye aykırı
fiillerinden dolayı sorumludur.
(6) Mesafeli sözleşmelerde, kapsam dışı
sözleşmeler, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma
hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü, teslimat ile diğer uygulama usul ve
esasları yönetmelikle belirlenir.
Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli
sözleşmeler
MADDE 49 – (1) Finansal hizmetler, her türlü banka hizmeti,
kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili hizmetleri
ifade eder. Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşme, finansal
hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem
çerçevesinde, sağlayıcı ile tüketici arasında uzaktan iletişim araçlarının
kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
(2) Finansal hizmetlere ilişkin
mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin sözleşmenin kurulmasına ilişkin iradesini
açıklamadan önce, cayma hakkı, tüketicinin kabul beyanı vermesi hâlinde
yükümlülük altına gireceği ve ayrıntıları Bakanlıkça belirlenen diğer
hususlarda, açık, anlaşılır ve kullanılan iletişim araçlarına uygun bir
şekilde bilgilendirilmesi zorunludur. Bu bilgilendirmenin ticari amaçla
yapıldığı anlaşılır olmalı ve sesli iletişim araçlarının kullanıldığı
hâllerde sağlayıcının kimliği ile görüşme talebinin sebebi her görüşmenin
başında belirtilmelidir. Tüketicinin sözleşmenin kurulmasına dair kabul
beyanı kullanılan iletişim araçlarına uygun olarak fiziki veya elektronik
ortamda tespit veya kayıt edilir. Sağlayıcı, cayma hakkının iletilmesi ile
fiziki veya elektronik ortamda yapılacak tespit veya kayıtlar için gerekli
önlemleri almakla yükümlüdür.
(3) Sağlayıcının, sözleşmenin bütün
şartlarını ve Bakanlıkça belirlenen diğer hususları, kâğıt üzerinde veya
kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla tüketiciye iletmesi zorunludur. Bu yükümlülük,
tüketicinin sözleşmeyi kuran iradesini yöneltmesinden önce veya tüketicinin
talebi üzerine yazılı bilgilendirmeye elverişli olmayan bir uzaktan iletişim
aracı kullanılarak sözleşmenin kurulması hâlinde sözleşmenin kurulmasından
hemen sonra yerine getirilir.
(4) Tüketici, sözleşme ilişkisinin
devam ettiği süre içinde herhangi bir ücret ödemeksizin sözleşmenin kâğıt
üzerinde yazılı bir örneğini talep edebilir. Ayrıca tüketici, finansal
hizmetin niteliğiyle bağdaşması hâlinde kullanılan uzaktan iletişim aracını
değiştirme hakkına sahiptir.
(5) Tüketici, finansal hizmetlere
ilişkin mesafeli sözleşmelerden on dört gün içinde herhangi bir gerekçe
göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahiptir. Cayma
hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde sağlayıcıya
yöneltilmiş olması yeterlidir. Sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin
bilgilendirildiğini ispatla yükümlüdür. Sigorta sözleşmelerine ve bireysel
emekliliğe ilişkin sözleşmelerde ise cayma süresi hakkında diğer mevzuatta yer
alan tüketici lehine olan hükümler uygulanır.
(6) Finansal hizmetlere ilişkin
mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin sözleşmeyi sona erdirmesine ilişkin
talebini herhangi bir uzaktan iletişim aracıyla iletmesi yeterlidir.
Tüketici, sözleşmeyi sona erdirmek için sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan
yöntemden daha ağır koşullar içeren bir yöntem kullanmak zorunda bırakılamaz.
(7) Finansal hizmetlere ilişkin
mesafeli sözleşmelerde, uzaktan iletişim araçlarının kullanılması, kapsam
dışı sözleşmeler, kartla ödeme, tüketici ile sağlayıcının hak ve
yükümlülükleri, cayma hakkı ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle
belirlenir.
Devre tatil ve uzun süreli tatil
hizmeti sözleşmeleri
MADDE 50 – (1) Devre tatil sözleşmesi, bir yıldan uzun süre için
kurulan ve tüketiciye bu süre zarfında birden fazla dönem için bir veya daha
fazla sayıda gecelik konaklama imkânı veren sözleşmelerdir.
(2) Devre tatil sözleşmeleri ile
sağlanan hakkın şahsi veya ayni bir hak olması bu maddenin uygulanmasını
engellemez. Devre tatile konu taşınmazın inşa edileceği arsa için yapı
ruhsatı alınmadan tüketicilerle ön ödemeli devre tatil sözleşmesi yapılamaz.
(3) Uzun süreli tatil hizmeti
sözleşmesi, bir yıldan uzun süre için kurulan ve tüketiciye, belirlenen süre
zarfında konaklamaya veya konaklama ile birlikte seyahat ya da diğer
hizmetlerin beraber sunulduğu durumlara ilişkin indirim yahut diğer
menfaatlerden faydalanma hakkı verilen sözleşmelerdir.
(4) Tüketicilere aşağıdaki
sözleşmelerin kurulmasından en az bir gün önce, Bakanlıkça belirlenen
hususları içeren ön bilgilendirme formu verilmesi zorunludur:
a) Devre tatil sözleşmeleri
b) Uzun süreli tatil hizmeti
sözleşmeleri
c) Değişim sözleşmeleri
ç) Satıcı veya sağlayıcının, devre
tatil veya uzun süreli tatil hizmetinin alınıp satılması hususunda tüketiciye
yardımcı olduğu yeniden satış sözleşmeleri.
(5) Mesafeli satış yöntemiyle kurulan
sözleşmeler hariç olmak üzere satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin kendi el
yazısıyla sözleşme tarihini yazmasını ve sözleşmeyi imzalamasını sağlamakla yükümlüdür.
Yazılı veya mesafeli olarak kurulan bu sözleşmelerin bir nüshasının kâğıt
üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur.
Daha ağır şekil şartları öngören kanun hükümleri saklıdır.
(6) Tüketici, on dört gün içinde herhangi
bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma
hakkına sahiptir. Devre mülk hakkı veren sözleşmeler hariç olmak üzere, cayma
süresi dolmadan satıcı veya sağlayıcı, tüketiciden herhangi bir isim altında
ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir belge
vermesini isteyemez. Devre tatil, uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri ve
bu sözleşmelerle birlikte düzenlenmiş olan yeniden satım, değişim ve ilgili
diğer tüm sözleşmeler cayma hakkının kullanılması ile birlikte kendiliğinden
sona erer.
(7) Tüketicinin
ödeyeceği bedel, kısmen veya tamamen satıcı veya sağlayıcı ile kredi veren
arasındaki anlaşmaya dayanılarak bir kredi veren tarafından karşılanıyorsa,
tüketicinin sözleşmeden cayması ve buna ilişkin bildirimin cayma süresi
içinde ayrıca kredi verene de yöneltilmesi hâlinde, bağlı kredi sözleşmesi de
herhangi bir tazminat veya cezai şart ödeme yükümlülüğü olmaksızın sona erer.
(8) Bakanlıkça projedeki devre sayısı
ya da projenin toplam bedeli kriterlerine göre
belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için satıcı veya sağlayıcının ön
ödemeli devre tatile konu taşınmazın satışına başlamadan önce kapsamı,
koşulları ve uygulama esasları Hazine Müsteşarlığınca belirlenen bina
tamamlama sigortası yaptırması veya Bakanlıkça belirlenen diğer teminat veya
şartları sağlaması zorunludur. Bina tamamlama sigortası kapsamında sağlanan
tazminat, teminat ve benzeri güvenceler iflas veya tasfiye masasına dâhil
edilemez, haczolunamaz,
üzerlerine ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz konulamaz.
(9) Devre tatile konu taşınmazın ön
ödemeli satılması durumunda, devir veya teslim tarihine kadar tüketicinin
herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkı vardır. Sözleşmeden
dönülmesi durumunda satıcı, sözleşme bedelinin yüzde ikisine kadar tazminat
talep edebilir. Satıcı, yükümlülüklerini hiç ya da gereği gibi yerine
getirmezse tüketiciden herhangi bir bedel talep edemez. Sözleşmeden dönülmesi
durumunda, tüketiciye iade edilmesi gereken tutar ve tüketiciyi borç altına
sokan her türlü belge, dönme bildiriminin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren
en geç doksan gün içinde tüketiciye geri verilir. Satıcının aldığı bedeli ve
tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi iade ettiği tarihten itibaren,
tüketici on gün içinde edinimlerini iade eder.
(10) Devre tatil amaçlı taşınmazın ön
ödemeli satışında devir ve teslim süresi sözleşme tarihinden itibaren otuz
altı ayı geçemez.
(11) Devre tatil, uzun süreli tatil
hizmeti, yeniden satım, değişim sözleşmeleri ve ön bilgilendirmenin içeriği,
tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı, ön
ödemeli satışlar ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Paket tur sözleşmeleri
MADDE 51 – (1) Paket tur sözleşmesi, paket tur düzenleyicileri veya aracıları
tarafından aşağıdaki hizmetlerden en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil
olduğu fiyatla satıldığı veya satımının vaat edildiği ve hizmetin yirmi dört
saatten uzun bir süreyi kapsadığı veya gecelik konaklamayı içerdiği
sözleşmelerdir:
a) Ulaştırma
b) Konaklama
c) Ulaştırma ve konaklama hizmetlerine
bağlı olmayan başka turizm hizmetleri.
(2) Turun ayrıntılarının, paket tur
düzenleyicisi, aracısı veya tüketici tarafından belirlenmiş olması veya aynı
paket tur içindeki hizmetlerin ayrı ayrı faturalandırılması
hâllerinde de bu madde hükümleri uygulanır.
(3) Paket tur düzenleyicisinin
Türkiye’de temsilcisinin bulunmadığı hâllerde paket tur aracısı paket tur
düzenleyicisi gibi sorumlu olur.
(4) Paket tur sözleşmesinin
kurulmasından önce tüketiciye ön bilgilendirme amaçlı broşür verilmesi
zorunludur.
(5) Paket tur düzenleyicileri veya
aracıları, yazılı veya mesafeli olarak kurulan paket tur sözleşmelerinin bir
nüshasını kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla tüketiciye
vermek zorundadır.
(6) Tüketici, kendisinden
kaynaklanmayan nedenlerle paket tur sözleşmesinin esaslı unsurlarından
birisinin değişmesi veya turun başlamadan önce iptal edilmesi hâllerinde bu
değişikliği veya paket tur düzenleyicisi tarafından sunulan alternatif bir
turu kabul edebileceği gibi sözleşmeden dönme hakkına da sahiptir.
Sözleşmeden dönülmesi hâlinde paket tur düzenleyicisi veya aracısının, dönme
bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren tüketicinin ödemiş olduğu
tüm bedeli herhangi bir kesinti yapmaksızın derhâl iade etmesi zorunludur.
(7) Tüketicinin, sözleşmenin ifası
sürecinde ortaya çıkan her türlü eksiklik nedeniyle bedelin indirilmesini
talep etme hakkı vardır. Paket tur düzenleyicisinin, tur başladıktan sonra
önemli bir yükümlülüğünü yerine getirmediği veya getiremeyeceği tespit
edildiğinde tüketici sözleşmeden dönebilir. Bu hâllerde paket tur
düzenleyicisi veya aracısının ücret talep etme hakkı sona erer. Yapılmış olan
ödemelerin sözleşmeden dönüldüğü tarihten itibaren tüketiciye derhâl iade
edilmesi zorunludur. Ancak paket tur düzenleyicisi o ana kadar ifa etmiş
olduğu edimler için tüketiciden hizmetten faydalandığı oranda uygun bir
karşılık talep edebilir.
(8) 14/9/1972 tarihli
ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve
Seyahat Acentaları Birliği Kanununun zorunlu sigorta
ile ilgili hükümleri saklı olmak üzere, paket tur düzenleyicisi sözleşmenin
hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi nedeniyle tüketicinin uğradığı her türlü
zarardan sorumludur. Tüketici boşa harcanan tatil zamanı için de uygun bir
tazminat talep edebilir.
(9) Ticari veya mesleki faaliyetleri
çerçevesinde paket tur hizmetinden faydalanan kişiler de tüketici olarak
kabul edilir.
(10) Ön bilgilendirme, sözleşmenin
içeriği, paket turun devri, sözleşmede değişiklik yapılmasının koşulları ve
bu hâllerde tüketicinin hakları, paket turun iptal edilmesinin sonuçları,
paket tur düzenleyicisinin ve aracısının sorumlulukları, tüketicinin hangi
hâllerde tazminat talep edebileceği, sözleşmeden dönme ve sonuçları ile diğer
uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Abonelik sözleşmeleri
MADDE 52 – (1) Abonelik sözleşmesi, tüketicinin, belirli bir mal veya hizmeti
sürekli veya düzenli aralıklarla edinmesini sağlayan sözleşmelerdir.
(2) Yazılı veya mesafeli olarak kurulan
bu sözleşmelerin bir nüshasının kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı
ile tüketiciye verilmesi zorunludur.
(3) Belirli süreli abonelik
sözleşmelerine sözleşmenin belirlenen süre kadar uzayacağına ilişkin hükümler
konulamaz; ancak abonelik sözleşmesinin kurulmasından sonra, sözleşmenin sona
ereceği tarihe kadar tüketicinin talepte bulunması veya onay vermesi hâlinde
abonelik sözleşmesi uzatılabilir.
(4) Tüketici, belirsiz süreli veya
süresi bir yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini
herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin istediği zaman
feshetme hakkına sahiptir. Süresi bir yıldan az olan belirli süreli abonelik
sözleşmesinde satıcı veya sağlayıcı tarafından sözleşme koşullarında
değişiklik yapılması hâlinde de tüketici sözleşmeyi feshedebilir. Fesih bildiriminin
kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya
yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, abonelik sözleşmesinin
feshi için sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan yöntemden daha ağır koşullar
içeren bir yöntem belirleyemez.
(5) Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin
aboneliğe son verme isteğini yönetmelikle belirlenen süreler içinde yerine
getirmekle yükümlüdür. Aboneliğin belirlenen süreler içinde sona
erdirilmediği durumlarda, bu sürelerin bitiminden itibaren mal veya hizmetten
yararlanılmış olsa dahi, tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemez.
Satıcı veya sağlayıcı, fesih bildiriminin hüküm ifade etmesinden itibaren on
beş gün içinde tüketici tarafından ödenmiş olan ücretin geri kalan kısmını
kesinti yapmaksızın iade etmekle yükümlüdür.
(6) Satıcı veya sağlayıcı, abonelik
sözleşmesinin feshedilmesi ile ilgili bildirim ve taleplere ilişkin işlemleri
yerine getirmek üzere gerekli tedbirleri almak ve gerektiğinde uygun bir
sistem kurup bu sistemi kesintisiz olarak açık tutmakla yükümlüdür.
(7) Sözleşmenin zorunlu içeriği,
tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri ile diğer uygulama
usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Süreli yayın kuruluşlarınca
düzenlenen promosyon uygulamaları
MADDE 53 – (1) Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve şekilde
olursa olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun, çekiliş ve benzeri
yollarla süreli yayın dışında ikinci bir mal veya hizmetin verilmesinin
taahhüt edildiği veya verildiği promosyon uygulamalarında,
yönetmelikle belirlenen süreli yayıncılık amaçlarına uygun kültürel mal veya
hizmetler dışında başka bir mal veya hizmet verilemez.
(2) Süreli yayının birden fazla sayıda
satın alınmasını gerektiren ve belirli bir zamana yayılan promosyonuygulamalarının
süresi; günlük süreli yayınlarda yetmiş beş günü, haftalık süreli yayınlarda
on sekiz haftayı, daha uzun süreli yayınlarda ise on iki ayı geçemez.
(3) Süreli yayın kuruluşu, promosyon uygulamasına ait reklamlarda
uygulamaya konu olan mal veya hizmetin Türkiye genelinde teslim ve ifa
tarihlerine ilişkin programını ilan etmek ve bu mal veya hizmetin teslim ve
ifasını, promosyon uygulamasının bitiminden itibaren kırk beş gün içinde
yerine getirmek zorundadır.
(4) Promosyon uygulaması süresince,
süreli yayının satış fiyatı, ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt edilen mal
veya hizmetin yol açtığı maliyet artışı nedeniyle artırılamaz. Promosyon
uygulamasına konu olan mal veya hizmet bedelinin tamamının veya bir bölümünün
tüketici tarafından karşılanması istenemez.
(5) Promosyon uygulamasına konu olan
mal veya hizmet taahhüdü ve dağıtımı bölünerek yapılamaz ve bu mal veya
hizmetin ayrılmaz ya da tamamlayıcı parçaları da ayrı bir promosyon konusu hâline getirilemez. Bu
Kanunun uygulanmasında ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt edilen her bir
mal veya hizmete ilişkin işlemler bağımsız birpromosyon uygulaması olarak kabul edilir.
(6) Süreli yayın kuruluşları tarafından
düzenlenmeyen ancak süreli yayınla doğrudan veya dolaylı ilişkilendirilen promosyon uygulamaları da bu madde hükümlerine
tabidir.
(7) Promosyon uygulamalarına ilişkin
usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ KISIM
Tüketicinin Bilgilendirilmesi ve
Menfaatlerinin Korunması
Fiyat etiketi
MADDE 54 – (1) Perakende satışa arz edilen
malların veya ambalajlarının yahut kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir
ve okunabilir şekilde tüketicinin ödeyeceği tüm vergiler dâhil satış fiyatı
ve birim fiyatını gösteren, üretim yeri ve ayırıcı özelliklerini içeren
etiket konulması; etiket konulması mümkün olmayan hâllerde aynı bilgileri
kapsayan listelerin görülebilecek şekilde uygun yerlere asılması zorunludur. Hizmetlerin tarife ve fiyatlarını gösteren listeler
de bu madde hükmüne göre düzenlenerek asılır.
(2) Etiket, tarife ve fiyat
listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda
tüketici lehine olan fiyat uygulanır.
(3) İndirimli satışa konu edilen mal
veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı, indirimden önceki fiyatı, tarife ve
fiyat listeleri ile etiketlerinde gösterilir. İndirimli satışa konu edilen
mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa
sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya aittir.
(4) Bakanlık, belediyeler ve ilgili
odalar, bu madde hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine ilişkin işleri
yürütmekle görevlidirler.
(5) Etiket, tarife ve fiyat listeleri,
indirimli satışlara ilişkin süre ile diğer uygulama usul ve esasları
yönetmelikle belirlenir.
Tanıtma ve kullanma kılavuzu
MADDE 55 – (1) Tüketicinin kullanımına sunulan malların tanıtım,
kullanım, kurulum, bakım ve basit onarımına ilişkin Türkçe tanıtma ve
kullanma kılavuzuyla, gerektiğinde uluslararası sembol ve işaretleri kapsayan
etiketle satışa sunulması zorunludur.
(2) Malın güvenli kullanımına ilişkin
hususların malın üzerinde yer alması hâlinde yazılı ve sesli ifadelerin
Türkçe olması zorunludur.
(3) Malların ilgili teknik düzenlemesi
uyarınca kişinin sağlığı ile çevreye zararlı veya tehlikeli olabilmesi
durumunda, bu malın güvenli kullanılabilmesi için malın üzerine veya tanıtma
ve kullanma kılavuzuna bu durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar açıkça
görülecek ve okunacak şekilde konulur veya yazılır.
(4) Türkçe tanıtma ve kullanma
kılavuzlarının hazırlanması sorumluluğu üretici ve ithalatçıya; tüketiciye
verilmesi ve teslim edildiğinin ispat sorumluluğu ise satıcıya aittir.
(5) Hangi malların tanıtma ve kullanma
kılavuzu ve etiket ile satılmak zorunda olduğu ve bunlarda bulunması gereken
asgari unsurlar ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Garanti belgesi
MADDE 56 – (1) Üretici ve ithalatçılar, tüketiciye yönelik
üretilen veya ithal edilen mallar için içeriği yönetmelikle belirlenen bir
garanti belgesi düzenlemek zorundadır. Bu belgenin tekemmül ettirilerek
tüketiciye verilmesi sorumluluğu satıcıya aittir.
(2) Garanti süresi malın teslim
tarihinden itibaren başlamak üzere asgari iki yıldır. Ancak, özelliği
nedeniyle bazı malların garanti şartları Bakanlıkça başka bir ölçü birimi ile
belirlenebilir.
(3) Tüketici bu Kanunun 11 inci
maddesinde belirtilen seçimlik haklarından onarım hakkını kullanmışsa, malın
garanti süresi içinde tekrar arızalanması veya tamiri için gereken azami
sürenin aşılması veya tamirinin mümkün bulunmadığının anlaşılması hâllerinde
11 inci maddede yer alan diğer seçimlik haklarını kullanabilir. Satıcı
tüketicinin talebini reddedemez. Bu talebin yerine getirilmemesi durumunda
satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
(4) Hangi malların garanti belgesi ile
satılmak zorunda olduğu ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
İhtiyari garanti
MADDE 57 – (1) İhtiyari garanti, tüketicinin yasal hakları saklı kalmak kaydıyla
mal veya hizmetle ilgili; değişim, onarım, bakım, bedel iadesi ve benzeri
hususlarda satıcı, sağlayıcı, üretici veya ithalatçı tarafından verilen ilave
taahhüdü ifade eder.
(2) İhtiyari garanti taahhüdü
süresince, taahhüt edilen hakların kullanılması nedeniyle tüketiciden masraf
talep edilemez.
(3) Taahhütte bulunan, taahhüdünün yanı
sıra ilgili reklam ve ilanlarında yer alan ifadelerle de bağlıdır. Bu
taahhütte, tüketicinin yasal haklarının saklı olduğu, garantiden faydalanma
koşulları, süresi, garanti verenin adı ile iletişim bilgileri yer almak
zorundadır.
(4) İhtiyari garanti taahhüdünün
tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile verilmesi
zorunludur.
(5) İhtiyari garanti taahhüdü, bu
maddede öngörülen özellikleri taşımasa bile taahhütte bulunanı bağlar.
Satış sonrası hizmetler
MADDE 58 – (1) Üretici veya ithalatçılar, ürettikleri veya ithal
ettikleri mallar için Bakanlıkça belirlenen kullanım ömrü süresince, satış
sonrası bakım ve onarım hizmetlerini sağlamak zorundadır.
(2) Üretici veya ithalatçılar,
yönetmelikle belirlenen mallar için Bakanlıkça onaylı satış sonrası hizmet
yeterlilik belgesi almak zorundadır.
(3) Bir malın yetkili servis
istasyonlarındaki tamir süresi, yönetmelikle belirlenen azami süreyi geçemez.
(4) Üretici veya ithalatçılar, yetkili
servis istasyonlarını kendileri kurabileceği gibi servis istasyonlarının
verdiği hizmetlerden sorumlu olmak şartıyla kurulu bulunan servis
istasyonlarından veya servis organizasyonlarından da faydalanabilir.
(5) Herhangi bir üretici veya
ithalatçıya bağlı olmaksızın faaliyette bulunan servis istasyonları da
verdikleri hizmetten dolayı tüketiciye karşı sorumludur.
(6) İthalatçının herhangi bir şekilde
ticari faaliyetinin sona ermesi hâlinde bakım ve onarım hizmetlerinin
sunulmasından garanti süresi boyunca satıcı, üretici ve yeni ithalatçı müteselsilen sorumludur. Garanti süresi geçtikten
sonra ise kullanım ömrü süresince bakım ve onarım hizmetlerini üretici veya
yeni ithalatçı sunmak zorundadır.
(7) Servis istasyonlarının kuruluşu,
işleyişi, sayısı, özellikleri ile diğer uygulama usul ve esasları
yönetmelikle belirlenir.
Tüketicinin bilinçlendirilmesi
MADDE 59 – (1) Tüketicinin bilinçlendirilmesi konusunda örgün ve yaygın eğitim
kurumlarının ders programlarına, Bakanlığın görüşü alınarak Millî Eğitim
Bakanlığınca gerekli ilaveler yapılır.
(2) Ülke genelinde yayın yapan radyo ve
televizyon kuruluşları 08.00-22.00 saatleri arasında, ayda on beş dakikadan
az olmamak üzere tüketicinin bilinçlendirilmesi amacıyla yayınlar yapmak
zorundadır. Yapılan yayınların tarih, saat, süre ve içerik bilgileri liste
hâlinde her ay düzenli olarak Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna bildirilir. Bu
saatler dışında yapılan yayınlar, aylık on beş dakikalık süreye dâhil
edilmez. Bu süreler, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından denetlenir ve
sonuçları Bakanlığa bildirilir.
Tüketici ödülleri
MADDE 60 – (1) Tüketici ödülleri, tüketicinin korunması ve
bilinçlendirilmesi ile yasal haklarını kullanmaları konusunda özendirilmesi
amaçlarına yönelik olarak verilen ödüllerdir.
(2) Tüketici ödülü ve benzeri isimler
altında verilen ödüllerin herhangi bir menfaat temin edilmeksizin verilmesi
ve bu ödüllerin önceden ilan edilen objektif kriterlere dayanması esastır.
(3) Tüketici ödülü verilmesine ilişkin
usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
ALTINCI KISIM
Ticari Reklam ve Haksız Ticari
Uygulamalar
Ticari reklam
MADDE 61 – (1) Ticari reklam, ticaret, iş, zanaat veya bir
meslekle bağlantılı olarak; bir mal veya hizmetin satışını ya da
kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna
etmek amacıyla reklam verenler tarafından herhangi bir mecrada yazılı,
görsel, işitsel ve benzeri yollarla gerçekleştirilen pazarlama iletişimi
niteliğindeki duyurulardır.
(2) Ticari reklamların Reklam Kurulunca
belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun,
doğru ve dürüst olmaları esastır.
(3) Tüketiciyi aldatıcı veya onun
tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, can ve mal güvenliğini
tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu
sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar
edici ticari reklam yapılamaz.
(4) Reklam olduğu açıkça belirtilmeksizin
yazı, haber, yayın ve programlarda, mal veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo veya diğer ayırt edici şekil veya
ifadelerle ticari unvan veya işletme adlarının reklam yapmak amacıyla yer
alması ve tanıtıcı mahiyette sunulması örtülü reklam olarak kabul edilir. Her
türlü iletişim aracında sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam
yapılması yasaktır.
(5) Aynı ihtiyaçları karşılayan ya da
aynı amaca yönelik rakip mal veya hizmetlerin karşılaştırmalı reklamı
yapılabilir.
(6) Reklam verenler ticari
reklamlarında yer alan iddiaların doğruluğunu ispatla yükümlüdür.
(7) Reklam verenler, reklam ajansları
ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine uymakla yükümlüdür.
(8) Ticari reklamlara ilişkin
getirilecek sınırlamalar ile bu reklamlarda uyulması gereken usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Haksız ticari uygulamalar
MADDE 62 – (1) Bir ticari uygulamanın; mesleki özenin
gereklerine uymaması ve ulaştığı ortalama tüketicinin ya da yöneldiği grubun
ortalama üyesinin mal veya hizmete ilişkin ekonomik davranış biçimini önemli
ölçüde bozması veya önemli ölçüde bozma ihtimalinin olması durumunda haksız
olduğu kabul edilir. Özellikle aldatıcı veya saldırgan nitelikte olan
uygulamalar ile yönetmelik ekinde yer alan uygulamalar haksız ticari uygulama
olarak kabul edilir. Tüketiciye yönelik haksız ticari uygulamalar yasaktır.
(2) Ticari uygulamanın haksız olduğunun
iddia edilmesi hâlinde, ticari uygulamada bulunan, bu uygulamasının haksız
ticari uygulama olmadığını ispatla yükümlüdür.
(3) Haksız ticari uygulamanın reklam
yoluyla gerçekleştirildiği hâllerde bu Kanunun 61 inci maddesi hükümleri
uygulanır.
(4) Haksız ticari uygulamaların tespit
edilmesine ve bunların denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile her
hâlükârda haksız ticari uygulama olarak kabul edilecek uygulamalar
yönetmelikle belirlenir.
Reklam Kurulu
MADDE 63 – (1) Ticari reklamlarda uyulması
gereken ilkeleri belirleme ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi
korumaya yönelik düzenlemeleri yapma, bu hususlar çerçevesinde inceleme ve
gerektiğinde denetim yapma, inceleme ve denetim sonucuna göre durdurma veya
aynı yöntemle düzeltme veya idari para cezası veya gerekli görülen hâllerde
de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası verme hususlarında
görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur. Kurultedbiren durdurma kararı verme yetkisini
Reklam Kurulu Başkanına devredebilir. Kurulun kararları Bakanlıkça uygulanır.
(2) Başkanlığı, Bakanın
görevlendireceği ilgili Genel Müdür tarafından yürütülen Reklam Kurulu;
a) Bakanlığın ilgili Genel Müdür
yardımcıları arasından görevlendireceği bir üye,
b) Adalet Bakanlığının, bu Bakanlıkta
idari görevlerde çalışan hâkim veya savcılar arasından görevlendireceği bir
üye,
c) Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığının görevlendireceği bir üye,
ç) Sağlık Bakanlığının görevlendireceği
bir üye,
d) Kültür ve Turizm Bakanlığının
görevlendireceği bir üye,
e) Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun
görevlendireceği bir üye,
f) Türk Standartları Enstitüsünden bir
üye,
g) Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehir
belediyelerinin kendi aralarından seçeceği bir üye,
ğ) Yükseköğretim Kurulunun,
reklamcılık, iletişim veya ticaret hukuku alanında uzman öğretim üyeleri
arasından görevlendireceği bir üye,
h) Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliğinin, Türkiye Medya ve İletişim Meclisi üyeleri arasından görevlendireceği
bir üye,
ı) Türkiye Esnaf ve Sanatkârları
Konfederasyonunun görevlendireceği bir üye,
i) Tüketici Konseyinin Konseye katılan
tüketici örgütü temsilcileri arasından seçeceği bir üye,
j) Reklam verenler derneklerinin veya
varsa üst kuruluşlarının seçeceği bir üye,
k) Reklamcılar derneklerinin veya varsa
üst kuruluşlarının seçeceği bir üye,
l) Türk Eczacıları Birliğinin
görevlendireceği eczacı bir üye,
m) Türk Diş Hekimleri Birliğinin
görevlendireceği diş hekimi bir üye,
n) Türk Tabipleri Birliği Merkez
Konseyinin görevlendireceği doktor bir üye,
o) Türkiye Barolar Birliğinin
görevlendireceği avukat bir üye,
olmak üzere başkan dâhil on dokuz üyeden oluşur.
(3) Kurul üyelerinin görev süreleri üç
yıldır. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir veya seçilebilir.
Üyelikler herhangi bir sebeple boşaldığı takdirde boşalan üyeliklere ikinci
fıkra esasları dâhilinde bir ay içinde görevlendirme veya seçim yapılır.
Süresi dolan üyenin görevi, yeni üye görevine başlayıncaya kadar devam eder.
(4) Kurul ayda en az bir defa veya
ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın çağrısı üzerine toplanır.
(5) Kurul, Başkan dâhil en az on bir
üyenin hazır bulunması ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğu
ile karar verir. Oyların eşit olması hâlinde Başkanın oy kullandığı taraf
çoğunluğu sağlar.
(6) Bakanlıkça, Kurulun karar vermesine
yardımcı olmak üzere sektörel alanlarda
ihtisas komisyonları kurulur. Komisyonlar, başkan dâhil en az üç en fazla beş
kişiden oluşur.
(7) Kurul Başkan ve üyeleri ile ihtisas
komisyonu başkan ve üyelerine ödenecek huzur hakkı ve huzur ücreti ile buna
ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça
belirlenir.
(8) Kurul, incelemesini ilgili
belgelerin yer aldığı dosya üzerinden yapar. Kurulun sekretarya hizmetleri
Genel Müdürlük tarafından yerine getirilir.
(9) Kurul, gerekli gördüğü takdirde
özel uzmanlık gerektiren hususlarla ilgili olarak ihtisas sahibi
üniversiteler, özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilerin görüşlerine
başvurabilir.
(10) Kurul kararları, tüketicilerin
bilgilendirilmesi, aydınlatılması ve ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla
Bakanlıkça açıklanır.
(11) Reklam Kurulunun ve ihtisas
komisyonlarının kuruluşu, görevleri, çalışma usul ve esasları ile sekretarya
hizmetleri ve diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.
YEDİNCİ KISIM
Tüketici Kuruluşları
BİRİNCİ BÖLÜM
Tüketici Konseyi ve Reklam Konseyi
Tüketici Konseyi
MADDE 64 – (1) Tüketici sorunlarının ve ihtiyaçlarının belirlenmesi ile
çıkarlarının korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak ve bu Kanunun
uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri öncelikle ele alınmak üzere
ilgili mercilere iletmek amacıyla yılda en az bir kez Bakanlığın
koordinatörlüğünde Tüketici Konseyi toplanır.
(2) Tüketici Konseyine kamu kurum ve
kuruluşlarından gelen temsilcilerin sayısı, hiçbir şekilde Konseyin toplam
üye sayısının yüzde ellisinden fazla olamaz.
(3) Tüketici Konseyinin üyeleri,
çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.
Reklam Konseyi
MADDE 65 – (1) Reklam politikalarının
oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak çağdaş iletişim uygulamalarını
takip etmek, reklam sektörünün ve reklam denetim işlevinin geliştirilmesine
yönelik araştırma ve çalışmalar yapmak, bu alanda görüş ve önerilerde
bulunmak ve bu görüş ve önerileri ilgili mercilere iletmek amacıyla yılda en
az bir kez Bakanlığın koordinatörlüğünde Reklam Konseyi toplanır.
(2) Reklam Konseyine kamu kurum
ve kuruluşlarından gelen temsilcilerin sayısı, hiçbir şekilde Konseyin toplam
üye sayısının yüzde ellisinden fazla olamaz.
(3) Reklam Konseyinin üyeleri, çalışma
usul ve esasları ile diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Tüketici Hakem Heyeti
Kuruluşu ve görev alanı
MADDE 66 – (1) Bakanlık, tüketici işlemleri ile tüketiciye
yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il
merkezlerinde ve yeterlilik şartları yönetmelikle belirlenen ilçe
merkezlerinde en az bir tüketici hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.
(2) Başkanlığı illerde ticaret il
müdürü, ilçelerde ise kaymakam veya bunların görevlendireceği bir memur
tarafından yürütülen tüketici hakem heyeti;
a) Belediye başkanının konunun uzmanı
belediye personeli arasından görevlendireceği bir üye,
b) Baronun, mensupları arasından
görevlendireceği bir üye,
c) Satıcının tacir olduğu
uyuşmazlıklarda ticaret ve sanayi odasının ya da bunların ayrı ayrı örgütlendiği yerlerde ticaret
odasının; satıcının esnaf ve sanatkâr olduğu uyuşmazlıklarda, illerde esnaf
ve sanatkârlar odaları birliğinin, ilçelerde ise en fazla üyeye sahip esnaf
ve sanatkârlar odasının görevlendireceği bir üye,
ç) Tüketici örgütlerinin kendi
aralarından seçecekleri bir üye,
olmak üzere başkan dâhil beş üyeden oluşur. Başkan ve
üyelerin bu fıkrada yer alan niteliklere sahip yedekleri de ayrıca
belirlenir.
(3) Tüketici hakem heyetinin oluşumunun
sağlanamadığı yerlerde noksan üyelikler, yönetmelikle belirlenen üyelik
niteliklerine sahip Devlet memurları arasından illerde ticaret il müdürü,
ilçelerde ise kaymakam tarafından tamamlanır.
Raportör
MADDE 67 – (1) Raportörler il ve ilçe merkezlerinde kurulu
bulunan tüketici hakem heyetlerinde istihdam edilebilir. Raportör sayısının
yeterli olmadığı illerde ticaret il müdürü tarafından ticaret il müdürlüğü
personeli arasından, ilçelerde ise kaymakam tarafından ilçede görevli Devlet
memurları arasından yeterli sayıda raportörgörevlendirilir.
(2) Tüketici hakem heyeti raportörleri,
heyetin çalışmalarına ve kararlarına esas olacak dosyaları hazırlamak ve
uyuşmazlığa ilişkin raporu sunmakla görevlidir.
Başvuru
MADDE 68 – (1) Değeri iki bin Türk Lirasının altında bulunan
uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetlerine, üç bin Türk Lirasının
altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir
statüsünde bulunan illerde ise iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası
arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunludur.
Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine
başvuru yapılamaz.
(2) Tüketici hakem heyetleri
kendilerine yapılan başvuruları gereğini yapmak üzere kabul etmek zorundadır.
(3) Başvurular, tüketicinin yerleşim
yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem
heyetine yapılabilir. Tüketici hakem heyetinin bulunmadığı yerlerde ise
başvuruların nerelere yapılacağı ve bu başvuruların hangi tüketici hakem
heyetince karara bağlanacağı yönetmelikle belirlenir.
(4) Bu maddede belirtilen parasal
sınırlar her takvim yılı başından itibaren geçerli olmak üzere, o yıl için4/1/1961 tarihli
ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri
uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak
uygulanır. Bu artışların hesabında on Türk Lirasının küsuru dikkate alınmaz.
(5) Bu madde tüketicilerin ilgili
mevzuatına göre alternatif uyuşmazlık çözüm mercilerine başvurmasına engel
değildir.
İnceleme
MADDE 69 – (1) Tüketici hakem heyetleri uyuşmazlık konusuna
ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan, ilgili kurum veya
kuruluşlardan isteyebilir.
Karar ve karara itiraz
MADDE 70 – (1) İl ve ilçe tüketici hakem heyetinin verdiği
kararlar tarafları bağlar.
(2) Tüketici hakem heyeti kararları 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat
Kanunu hükümlerine göre taraflara tebliğ edilir. Tüketici hakem heyetinin
kararları, İcra ve İflâs Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki
hükümlerine göre yerine getirilir.
(3) Taraflar, tüketici hakem heyetinin
kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde tüketici hakem
heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz,
tüketici hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak talep edilmesi
şartıyla hâkim, tüketici hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla
durdurabilir.
(4) İtiraz olunan kararın, esas
yönünden kanuna uygun olup da, kanunun olaya uygulanmasında hata edilmiş olmasından
dolayı itirazın kabul edilmesi gerektiği veya kanuna uymayan husus hakkında
yeniden yargılamayı gerektirmediği takdirde tüketici mahkemesi evrak
üzerinde, kararı değiştirerek veya düzelterek onama kararı verebilir.
Tarafların kimliklerine, ticari unvanlarına ait yanlışlıklarla, yazı, hesap
veya diğer açık ifade yanlışlıkları hakkında da bu hüküm uygulanır. Karar,
usule ve kanuna uygun olup da gösterilen gerekçe doğru bulunmazsa, gerekçe
değiştirilerek veya düzeltilerek onanır.
(5) Tüketici hakem heyeti kararlarına
karşı yapılan itiraz üzerine tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir.
(6) Tüketici hakem heyetlerinin
tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan itiraz davalarında, kararın
iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık asgari ücret tarifesine göre nisbi tarife üzerinden vekâlet ücretine
hükmedilir.
(7) Uyuşmazlıkla ilgili olarak tüketici
hakem heyeti tarafından tüketici aleyhine verilen kararlarda tebligat ve
bilirkişi ücretleri Bakanlıkça karşılanır. Uyuşmazlığın tüketicinin lehine
sonuçlanması durumunda ise, tebligat ve bilirkişi ücretleri 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre karşı taraftan
tahsil olunarak bütçeye gelir kaydedilir.
Huzur hakkı ve ücreti
MADDE 71 – (1) Tüketici hakem heyeti başkan ve üyelerine, raportör olarak görevlendirilen diğer kamu
personeline ödenecek huzur hakkı ve huzur ücreti ile bilirkişi ücreti ve bu
ödemelere ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak
Bakanlıkça belirlenir.
Diğer hususlar
MADDE 72 – (1) Tüketici hakem heyetlerinin kurulması, çalışma
usul ve esasları, raportörlerin nitelikleri
ile bilirkişilik müessesesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar
yönetmelikle belirlenir.
SEKİZİNCİ KISIM
Yargılama, Denetim ve Cezaya İlişkin Hükümler
Tüketici mahkemeleri
MADDE 73 – (1) Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik
uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin davalarda tüketici
mahkemeleri görevlidir.
(2) Tüketici mahkemeleri nezdinde
Bakanlık, tüketiciler ve tüketici örgütleri tarafından açılan davalar 2/7/1964tarihli
ve 492 sayılı Harçlar Kanununda düzenlenen harçlardan muaftır.
(3) Tüketici örgütleri üst
kuruluşlarınca açılacak davalarda bilirkişi ücreti ve davanın davacı aleyhine
sonuçlanması durumunda, hükmedilen vekâlet ücreti Bakanlıkça karşılanır.
Davanın, davalı aleyhine sonuçlanması durumunda, bilirkişi ücreti Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre davalıdan tahsil
olunarak bütçeye gelir kaydedilir.
(4) Tüketici mahkemelerinde görülecek
davalar 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk
Muhakemeleri Kanununun Altıncı Kısım hükümlerine göre yürütülür.
(5) Tüketici davaları, tüketicinin
yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabilir.
(6) Tüketici
örgütleri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile Bakanlık; haksız ticari
uygulamalar ve ticari reklamlara ilişkin hükümler dışında, genel olarak
tüketicileri ilgilendiren ve bu Kanuna aykırı bir durumun doğma tehlikesi
olan hâllerde bunun önlenmesine veya durdurulmasına ilişkin ihtiyati tedbir
kararı alınması veya hukuka aykırı durumun tespiti, önlenmesi veya
durdurulması amacıyla tüketici mahkemelerinde dava açabilir.
(7) Genel olarak tüketicileri
ilgilendiren davalarda davacı, verilen kararların yayımlanmasını talep edebilir.
Talebin mahkemece kabul edilmesi hâlinde bu karar, masrafları davalıdan
alınmak üzere ülke düzeyinde yayımlanan gazetelerden en az üçünde derhâl ilan
edilir.
(8) Tüketici mahkemelerince verilen
kesinleşmiş kararlar, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi üzerinden Bakanlığa
iletilir. Tüketici hakem heyetleri kararlarına karşı yapılan itiraz sonucu
verilen kararlar, kararı veren mahkeme tarafından ilgili tüketici hakem
heyetine gönderilir.
Üretimin veya satışın durdurulması
ve malın toplatılması
MADDE 74 – (1) Satışa sunulan bir seri malın ayıplı olduğunun
tespiti, üretiminin veya satışının durdurulması, ayıbın ortadan kaldırılması
ve satış amacıyla elinde bulunduranlardan toplatılması için Bakanlık,
tüketiciler veya tüketici örgütleri dava açabilir.
(2) Satışa sunulan seri malın ayıplı
olduğunun mahkeme kararı ile tespit edilmesi hâlinde, mahkeme ayıbın
niteliğine göre malın satışını geçici olarak durdurma veya ayıbı giderme
kararları verebilir. Üretici veya ithalatçı mahkeme kararının tebliğ
tarihinden itibaren en geç üç ay içinde malın ayıbını ortadan kaldırmakla
yükümlüdür. Malın ayıbının ortadan kalkmasının imkânsız olması hâlinde mal,
üretici veya ithalatçı tarafından toplanır veya toplattırılır. Toplatılan
mallar taşıdıkları risklere göre kısmen veya tamamen imha edilir veya
ettirilir. İmha edilen malla ilgili tüketicinin dava ve tazminat hakları
saklıdır.
(3) Satışa sunulan bir seri malın,
tüketicinin güvenliğini tehlikeye sokan bir ayıp taşıması durumunda Ürünlere
İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri
saklıdır.
Denetim
MADDE 75 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında, Bakanlık müfettişleri,
gümrük ve ticaret denetmenleri ile
Bakanlıkça görevlendirilecek personel, mal veya hizmet sunulan her yerde
denetleme, inceleme ve araştırma yapmaya yetkilidir.
(2) Bu Kanun kapsamına giren
hususlarda, yetkili ve görevli kişi veya kuruluşlara her türlü bilgi ve
belgenin doğru olarak gösterilmesi veya istenmesi hâlinde belgelerin aslının
veya onaylı kopyalarının verilmesi zorunludur.
Tüketici ürünü ve hizmet denetimi
MADDE 76 – (1) Tüketici ürünü; hizmet sektöründe kullanılanlar dâhil olmak üzere
tüketicilerin kullanması için tasarlanan veya makul koşullarda tüketiciler
tarafından kullanılması öngörülen, gerek ticari faaliyetler sonucunda gerekse
başka yollarla tedarik edilen veya kullanılabilir hâle getirilen yeni,
kullanılmış veya ıslah edilmiş her türlü üründür.
(2) Üretici veya dağıtıcının,
tüketiciye açıkça bilgi vermesi kaydıyla antika olan veya kullanılmadan önce
tamir veya ıslah edilmesi gereken ikinci el ürünler birinci fıkra kapsamında
değerlendirilmez.
(3) Tüketici ürünleri ile tüketiciye
sunulan hizmetler; can ve mal güvenliğine ve çevreye zarar vermemeli,
uygulanması zorunlu her türlü idari ve teknik düzenlemeye uygun olmalıdır.
(4) Bakanlık sorumlu olduğu tüketici
ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimini Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümlerine göre yerine getirmekle
görevlidir.
Ceza hükümleri
MADDE 77 – (1) Bu Kanunun 4 üncü, 6 ncı, 7 nci, 18 inci, 19 uncu, 20 nci, 21 inci, 23 üncü, 26 ncı, 30 uncu, 33 üncü, 35 inci, 48
inci, 49 uncu, 51 inci, 52 nci, 54 üncü ve 57 nci maddelerinde belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında aykırılığı tespit edilen her
bir işlem veya sözleşme için iki yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(2) Bu Kanunun 5 inci maddesi uyarınca
belirlenen haksız şartların tüketici sözleşmelerinde kullanılması durumunda,
Bakanlıkça verilecek süre içinde bu haksız şartın sözleşme metninden çıkarılmaması
hâlinde, aykırılığın tespit edildiği her bir sözleşme için iki yüz Türk
Lirası idari para cezası uygulanır.
(3) Bu Kanunun 24
üncü, 25 inci, 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 34 üncü, 36 ncı, 37 nci, 38 inci, 39 uncu, 41 inci, 43
üncü, 45 inci, 46 ncı maddeleri ile 31 inci maddesinin birinci, ikinci ve
dördüncü, 40 ıncı maddesinin ikinci, 47 ncimaddesinin üçüncü, dördüncü,
beşinci, yedinci ve 50 nci maddesinin dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci,
dokuzuncu ve on birinci fıkralarında belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket
edenler hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için
bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(4) Bu Kanunun 44 üncü maddesinde
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında teslim edilmeyen
her konut için yirmi bin Türk Lirası, 50 nci maddesinin
onuncu fıkrasına aykırı hareket edenler hakkında aykırılığı tespit edilen her
bir işlem veya sözleşme için bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(5) Bu Kanunun 40 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası ile 47 nci ve 50 nci maddelerinin ikinci fıkralarında
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında yüz bin Türk Lirası
idari para cezası uygulanır.
(6) Bu Kanunun 55 inci ve 56 ncı maddelerinde belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket eden üretici ve ithalatçı hakkında piyasaya arz
edilen; satıcı hakkında tüketiciye satışı yapılan her bir mal için iki yüz
Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(7) Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde belirtilen hususlara
aykırı olarak ödül verenler hakkında yüz bin Türk Lirası idari para cezası
uygulanır.
(8) Bu Kanunun 31 inci maddesinin
üçüncü fıkrasında, 42 nci maddesinde
ve 50 nci maddesinin sekizinci fıkrasında
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenlere bu aykırılığın giderilmesi
için bir ay süre verilir. Bu süre sonunda aykırılığın giderilmemesi hâlinde
31 inci maddenin üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden kart çıkaran
kuruluşlara beş milyon Türk Lirası, 42 nci maddeye
ve 50 nci maddenin sekizinci fıkrasına aykırı
hareket edenler hakkında beş yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(9) Bu Kanunun 53 üncü maddesinde
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden süreli yayın kuruluşları
hakkında beş bin Türk Lirası; aykırılık ülke genelinde dağıtımı yapılan
süreli yayın ile gerçekleştirilmiş ise yüz bin Türk Lirası idari para cezası
uygulanır. Süreli yayın kuruluşu, kampanyayı ve kampanyaya ilişkin her türlü
reklam ve ilanı da durdurur. Aykırılığın devamı hâlinde, reklam ve ilanın
durdurma zorunluluğunun doğduğu tarihten itibaren her sayı/gün için on bin
Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(10) Bu Kanunun 58
inci maddesine aykırı davranan üretici ve ithalatçılar hakkında, satış
sonrası hizmet yeterlilik belgesinin alınmaması durumunda yüz bin Türk
Lirası; kurulmayan her bir servis istasyonu için on bin Türk Lirası; servis
istasyonlarında tespit edilen eksiklik ve aykırılıklarla ilgili olarak her
bir servis istasyonu için bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(11) Bu Kanunun 59 uncu maddesinin
ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden radyo ve
televizyonlar hakkında on bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(12) Bu Kanunun 61 inci maddesinde
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden reklam verenler, reklam
ajansları ve mecra kuruluşları hakkında durdurma veya aynı yöntemle düzeltme
veya idari para cezası ve gerekli görülen hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası uygulanır. Reklam
Kurulu, ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir. Aykırılık;
a) Yerel düzeyde yayın yapan televizyon
kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise on bin Türk Lirası,
b) Ülke genelinde yayın yapan
televizyon kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise iki yüz bin Türk Lirası,
c) Süreli yayınlar aracılığıyla
gerçekleşmiş ise (a) ve (b) bentlerinde belirtilen cezaların yarısı,
ç) Yerel düzeyde yayın yapan radyo
kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise beş bin Türk Lirası,
d) Ülke genelinde yayın yapan radyo
kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise elli bin Türk Lirası,
e) İnternet aracılığı ile gerçekleşmiş
ise elli bin Türk Lirası,
f) Kısa mesaj aracılığı ile
gerçekleşmiş ise yirmi beş bin Türk Lirası,
g) Diğer mecralar aracılığı ile
gerçekleşmiş ise beş bin Türk Lirası,
idari para cezası verilir. Reklam Kurulu, idari işleme konu
ihlalin bir yıl içinde tekrar edilmesi hâlinde yukarıda belirtilen idari para
cezalarını on katına kadar uygulayabilir.
(13) Bu Kanunun 62 nci maddesinde belirtilen yükümlülüklere
aykırı hareket edenler hakkında haksız ticari uygulamanın üç aya kadar tedbiren durdurulması veya durdurulması
yaptırımı veya beş bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır. Kurul,
ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir. İdari para cezası,
aykırılık ülke genelinde gerçekleşmiş ise elli bin Türk Lirası olarak
uygulanır. Aykırılığın reklam yoluyla gerçekleştirildiğinin tespiti hâlinde
bu maddenin on ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
(14) Bu Kanunun 74 üncü maddesinde
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden üretici veya ithalatçılar
hakkında yüz bin Türk Lirası; 79 uncu maddesinin birinci fıkrasında
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında beş bin Türk Lirası
idari para cezası uygulanır.
(15) Bu Kanunun 75 inci maddesinin
ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında
yedi gün içinde bilgi ve belgelerin doğru olarak verilmesi veya yerinde
inceleme imkânının sağlanması ihtar edilir. İhtara rağmen aykırılığın devamı
hâlinde yirmi beş bin Türk Lirasından az olmamak üzere aykırılığın
tespitinden bir önceki mali yıl sonunda oluşan
yıllık gayrisafi gelirlerinin yüzde birine kadar idari para cezası verilir.
Aykırı fiilin bir yıl içinde tekrar edilmesi hâlinde idari para cezası iki
misli olarak uygulanır.
(16) Bu Kanunun 76 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında
belirtilen yükümlülüklere aykırı hizmet sağlayan sağlayıcılar hakkında her
bir işlem için iki yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(17) Bu Kanunun 80 inci maddesine
aykırı olarak piramit satış sistemini başlatan, düzenleyen veya toplantı,
elektronik posta veya diğer birçok kimsenin de katılımını sağlamaya elverişli
yöntemlerle yayan veya böyle bir sistemin diğer bir şekilde yayılmasını
ticari amaçlarla destekleyenler hakkında 26/9/2004 tarihli
ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
(18) Yukarıda belirtilenlerin dışında
kalan ancak bu Kanunun getirdiği yükümlülükler ile Bakanlıkça yönetmelik veya
tebliğle belirlenen tedbirlere uymayanlar hakkında bin Türk Lirasından elli
bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.
(19) Bu maddenin
sekizinci, dokuzuncu, on ikinci ve on üçüncü fıkralarındaki idari para
cezaları hariç olmak üzere, aykırılığın tespit edildiği tarih itibarıyla bir
takvim yılında uygulanan toplam idari para cezası tutarının yirmi beş bin
Türk Lirasını aştığı durumlarda, bu miktardan az olmamak ve yüz milyon Türk
Lirasını geçmemek üzere toplam idari para cezası tutarı;
a) Cezaya muhatap gerçek ya da tüzel
kişinin, aykırılığın tespitinden bir önceki mali yıl sonunda oluşan yıllık gayrisafi gelirlerinin
yüzde beşini aşamaz. Bir önceki yıl gayrisafi gelirinin oluşmaması hâlinde,
tespit tarihi itibarıyla oluşan gayrisafi geliri dikkate alınır. Gayrisafi
gelirlerinin bildirilmediği veya yanlış bildirildiği durumlarda bu bent hükmü
uygulanmaz.
b) Bankalar, tüketici kredisi veren
finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar için, kamuya açıklanan en son
finansal tablolarda yayınlanan öz kaynağının binde beşini aşamaz.
(20) Bu Kanuna göre idari yaptırım
uygulanması, diğer kanunlar gereği yapılacak işlemleri engellemez. Bakanlık,
bu maddenin uygulanmasında oluşacak tereddütleri gidermeye yetkilidir.
Cezalarda yetki ve itiraz
MADDE 78 – (1) Bu Kanunun 77 nci maddesinin
ikinci, yedinci, sekizinci, dokuzuncu ve on birinci fıkralarındaki idari
yaptırımlar Bakanlık tarafından verilir; on ikinci ve on üçüncü fıkraları
uyarınca Reklam Kurulu tarafından karar verilen idari yaptırımlar Bakanlık
tarafından uygulanır. Diğer fıkralarındaki idari yaptırımlar ise yaptırım
uygulananın merkezinin bulunduğu valilik tarafından verilir.
(2) Bu Kanun hükümlerine göre verilen
idari yaptırım kararlarına karşı 6/1/1982 tarihli
ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre idari yargı
yoluna başvurulabilir. Ancak, idare mahkemesinde dava, işlemin tebliğini
izleyen günden itibaren otuz gün içinde açılır. İdare mahkemesinde iptal
davası açılmış olması, kararın yerine getirilmesini durdurmaz.
(3) Bu Kanuna göre verilen idari para
cezalarının, tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenmesi zorunludur.
DOKUZUNCU KISIM
Çeşitli Hükümler
Yiyecek taklidi ürünler
MADDE 79 – (1) Gıda ürünü olmamalarına rağmen, sahip oldukları
şekil, koku, renk, görünüm, ambalaj, etiket, hacim veya boyutları nedeniyle
olduklarından farklı görünen ve bu sebeple tüketiciler, özellikle çocuklar
tarafından, gıda ürünleriyle karıştırılarak tüketicilerin sağlığını ve
güvenliğini tehlikeye atan ürünlerin üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve
ihracatı yasaktır. Gıda ürünü olmamalarına rağmen geleneksel el sanatı ürünü
olarak gıda ürünü şeklinde üretilen ve sağlığa zarar vermeyen ürünler,
üzerinde uyarı işareti ve yazısı bulunması şartıyla bu hükmün dışındadır.
(2) Bakanlık, olduklarından farklı
görünerek tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atan bu ürünlere
karşı gerekli tedbirleri almaya ve düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.
(3) Piyasaya arz edilmiş olan bu
ürünlerin güvensizliğinin tespit edilmesi hâlinde alınacak önlemler ile bu
önlemlerin Avrupa Komisyonuna bildirilmesi hususunda Ürünlere İlişkin Teknik
Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri uygulanır.
(4) Bakanlık, bu kapsamdaki ürünlerin
piyasa gözetimi ve denetimini yapmakla görevlidir.
(5) Yiyecek taklidi ürünleri satın alan
tüketicilerin uğradıkları maddi ve manevi zararlar nedeniyle dava açma
hakları saklıdır.
Piramit satış sistemleri
MADDE 80 – (1) Piramit satış; katılımcılarına
bir miktar para veya malvarlığı ortaya koymak karşılığında, sisteme aynı
şartlar altında başka katılımcılar bulma koşuluyla bir para veya malvarlığı
kazancı olanağı ümidi veren ve malvarlığı kazancının elde edilmesini tamamen
veya kısmen diğer katılımcıların da koşullara uygun davranmasına bağlı kılan,
gerçekçi olmayan veya gerçekleşmesi çok güç olan kazanç beklentisi
sistemidir.
(2) Piramit satış sisteminin kurulması,
yayılması veya tavsiye edilmesi yasaktır.
(3) Bakanlık, piramit satış sistemleri
ile ilgili gerekli incelemeleri yapmaya ve varsa elektronik sistemin
ülkemizde durdurulması dâhil ilgili kamu kurum veya kuruluşlarıyla iş birliği
içinde gerekli önlemleri almaya yetkilidir.
Test, muayene ve analizler
MADDE 81 – (1) Bakanlık, bu Kanunun uygulaması için resmi veya
özel kuruluşların laboratuvarlarındanyararlanabilir. Test ve muayene
ücretleri Bakanlık bütçesinden karşılanır.
(2) Test ve muayene sonuçlarının ilgili
idari ve teknik düzenlemesine aykırı çıkması hâlinde buna ilişkin tüm
giderler üretici veya ithalatçıdan Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. Tahsil olunan test ve muayene ücretleri
bütçeye gelir kaydedilir.
Ödenek
MADDE 82 – (1) Reklam Kurulu, Reklam Konseyi, Tüketici Konseyi
ve tüketici hakem heyetlerinin faaliyetlerine ilişkin masraflar, Bakanlığın
tüketicinin korunması amacına yönelik masrafları ve sair harcamalar Bakanlık
bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
Diğer hükümler
MADDE 83 – (1) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde genel
hükümler uygulanır.
(2) Taraflardan birini tüketicinin
oluşturduğu işlemler ile ilgili diğer kanunlarda düzenleme olması, bu işlemin
tüketici işlemi sayılmasını ve bu Kanunun görev ve yetkiye ilişkin
hükümlerinin uygulanmasını engellemez.
Yönetmelikler ve diğer düzenleyici
işlemler
MADDE 84 – (1) Bakanlık, bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak
mevzuat çerçevesinde gerekli tedbirleri almaya ve düzenlemeleri yapmaya
yetkilidir.
(2) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler,
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Bakanlık
tarafından çıkarılır.
(3) Bakanlıkça çıkarılacak ikincil
düzenlemelerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşlarının, sivil toplum kuruluşlarının ve meslek örgütlerinin
görüşleri alınır.
Kadro ihdası
MADDE 85 – (1) Ekli listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 13/12/1983 tarihli ve 190 sayılı Genel Kadro ve
Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Gümrük ve
Ticaret Bakanlığına ait bölümüne eklenmiştir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 86 – (1) 23/2/1995 tarihli
ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun yürürlükten
kaldırılmıştır. Diğer mevzuatta Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna yapılan
atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
açılmış olan davalar açıldıkları mahkemelerde görülmeye devam eder.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önceki tüketici işlemlerine, bunların hukuken bağlayıcı olup
olmadıklarına ve sonuçlarına bu işlemler hangi kanun yürürlükte iken
gerçekleşmiş ise kural olarak o kanun hükümleri uygulanır. Ancak:
a) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce kurulan ve hâlen geçerli sözleşmelerin bu Kanuna aykırı
hükümleri yürürlük tarihinden itibaren uygulanmaz.
b) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce işlemeye başlamış hak düşürücü süreler ile zamanaşımı süreleri
dolmamış ise bu Kanunda öngörülen sürenin geçmesiyle hak düşürücü süre veya
zamanaşımı süresi dolmuş olur.
(3) Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler
yürürlüğe girinceye kadar, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanuna dayanılarak çıkartılan yönetmelik ve diğer
mevzuatın, bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 87 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 88 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
27/11/2013
KURUMU : GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
TEŞKİLATI : TAŞRA
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tweetle
Bizi Takip Edin
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder